Rozwój demokracji szlacheckiej

Alternatywny zapis:

po Unii Lubelskiej 170 - w tym 48 z Litwy, b. Uchwalał ustawy, podatki, C. Nadawał szlachectwo, d. Przyjmował posłów, e. Kontrolował skarb, f. Zwoływał pospolite ruszenie, g. Dysponował prawem łaski i amnestii, h. Izba poselska obradowała pod przewodnictwem marszałka sejmu wybranego spośród posłów. O Obrady sejmu Obrady przerywano spotkaniami z monarchą i senatorami, Powoływano wspólne komisje do załatwiania poszczególnych spraw, Przyjęte przez izbę poselską, senat i zaaprobowane przez króla uchwały dzieliły się na: a. Konstytucje (statuty) Zawierały postanowienia o charakterze prawnym lub decyzje polityczne, b. Uniwersały poborowe O D Rozpoczynały się wspólną mszą z udziałem trzech stanów sejmujących, Izby obradowały oddzielnie, O Określały rodzaj, wysokość uchwalonych podatków i tryb ich ściągania oraz reformy podatkowe. Rodzaje sejmów ◊ Sejm walny zwyczajny (ordynacyjny) Początkowo zwoływany co roku, Najczęściej w Piotrkowie, Od artykułów henrykowskich zwoływany co 2 lata na 6-tygodniowe obrady. ◊ Sejm walny nadzwyczajny (ekstraordynacyjny) Zawiązany po śmierci króla pod "laską" konfederacji, Podejmował decyzję większością głosów pod przewodnictwem prymasa (interrexa). Wyznaczał czas i miejsce wolnej elekcji, Podejmował decyzje w sprawach porządku publicznego i bezpieczeństwa państwa. Sejm rokoszowy Odbywał się w czasie rokoszu, Prawo do udziału w nim miał każdy szlachcic Sejmiki ziemskie Przedsejmowy → Szlachta nie mogła być zaskoczona tematyką obrad sejmu, dlatego król wysyłał swojego posłańca (legata) na sejmik danej ziemi, Tam przedstawiano tematykę sejmu, Wybierano posłów na sejm (1-6) * Sporządzano instrukcje, w której zawarte były wskazówki, jak posłowie mają głosować w danej sprawie, * Do instrukcji były dołączone życzenia szlachty dotyczące danej ziemi lub poszczególnych osób, * W XVII w. posłowie musieli przysięgać na instrukcje, tymczasem życzenia ciągle rosły, Lauda - uchwały sejmików ziemskich. ◊ Generalny Tzw. "generał" (działał do połowy XVII w.) Wybrani posłowie i senatorowie danej prowincji zbierali się razem, aby uzgodnić stanowisko prowincji na sejm walny. ◊ Relacyjny Po ukończeniu obrad sejmu posłowie wracali do swoich ziem i zdawali relację. ◊ Elekcyjny Wybierano kandydatów na sędziego ziemskiego. ◊ Kapturowy Wybierano władzę konfederacji i sądu kapturowego w czasie bezkrólewia dla danej ziemi, Kaptur - konfederacja szlachty w ziemiach i województwach w okresie bezkrólewia. ◊ Deputacki Wybór deputata do Trybunału Koronnego i Litewskiego.