Knowunity
Dziel się wiedzą
Historia /
Rozwój demokracji szlacheckiej
felix
4 Followers
79
Udostępnij
Zapisz
Notatki powstały na podstawie podręcznika „Zrozumieć przeszłość” Nowa Era Zakres rozszerzony
1/2
Notatka
Rozwój demokracji szlacheckiej Pozycja prawna szlachty Szlachta wykształciła się z rycerstwa. Jej rola w państwie zwiększała się wraz z nadawaniem jej różnych przywilejów, które wpłynęły na rozwój demokracji szlacheckiej - ustroju, w którym szlachta miała decydujący udział w rządzeniu państwem. Prawo ziemskie - osobne prawo dla szlachty, która była sądzona przez sądy grodzkie. Przewidywało ono łagodniejsze kary za te same przestępstwa niż dla mieszczan i chłopów, którzy posiadali prawo miejskie i byli sądzeni przez sąd miejski. Narodziny demokracji szlacheckiej Nadawanie wielu przywilejów szlachcie, które stały się fundamentem "złotej wolności" szlachty i zostały zapisane w konstytucji Nihil novi (1505) i Artykułach henrykowskich (1573). Na ich mocy szlachta decydowała o najważniejszych sprawach, a gdyby monarcha im się sprzeciwił mogłaby wypowiedzieć mu posłuszeństwo. Wspierali ich możni, którzy nadawali im dożywotnio królewszczyzny- dobra ziemskie należące do króla, które często oddawano w dzierżawę. Polski parlamentaryzm I. Organizacja sejmu walnego - trzy stany sejmujące a. Zwoływał sejm i ustalał datę obrad, b. Miał prawo do mianowania urzędników i nadawania im ziemi, c. Dysponował inicjatywą ustawodawczą, d. Kierował polityką zagraniczną. 1493 r.- wyodrębnienie się dwóch izb parlamentu - poselskiej i senackiej. ● Król Senat a. Biskupi, wojewodowie, kasztelanowie, kanclerze, marszałkowie, podskarbowie Korony i Litwy, b. Na początku XVI w. było 80-90 senatorów, a po Unii Lubelskiej 140, c. Reprezentacja magnaterii, d. Obradował pod przewodnictwem króla. Sejm a. Posłowie ziem wybrani na sejmikach ziemskich Na początku XVI w....
Pobierz aplikację
było 40-45 posłów, a po Unii Lubelskiej 170 - w tym 48 z Litwy, b. Uchwalał ustawy, podatki, Nadawał szlachectwo, d. Przyjmował posłów, - ● ● C. e. Kontrolował skarb, f. Zwoływał pospolite ruszenie, g. Dysponował prawem łaski i amnestii, h. Izba poselska obradowała pod przewodnictwem marszałka sejmu wybranego spośród posłów. Obrady sejmu O - Obrady przerywano spotkaniami z monarchą i senatorami, Powoływano wspólne komisje do załatwiania poszczególnych spraw, Przyjęte przez izbę poselską, senat i zaaprobowane przez króla uchwały dzieliły się na: a. Konstytucje (statuty) Zawierały postanowienia o charakterze prawnym lub decyzje polityczne, b. Uniwersały poborowe D D o Rozpoczynały się wspólną mszą z udziałem trzech stanów sejmujących, Izby obradowały oddzielnie, ◊ Określały rodzaj, wysokość uchwalonych podatków i tryb ich ściągania oraz reformy podatkowe. Rodzaje sejmów Sejm walny zwyczajny (ordynacyjny) zwoływany co roku, Początkowo Najczęściej w Piotrkowie, Od artykułów henrykowskich zwoływany co 2 lata na 6-tygodniowe obrady. Sejm walny nadzwyczajny (ekstraordynacyjny) Zawiązany po śmierci króla pod "laską" konfederacji, Podejmował decyzję większością głosów pod przewodnictwem prymasa (interrexa). Wyznaczał czas i miejsce wolnej elekcji, Podejmował decyzje w sprawach porządku publicznego i bezpieczeństwa państwa. ◊ Sejm rokoszowy Odbywał się w czasie rokoszu, Prawo do udziału w nim miał każdy szlachcic Sejmiki ziemskie Przedsejmowy Szlachta nie mogła być zaskoczona tematyką obrad sejmu, dlatego król wysyłał swojego posłańca (legata) na sejmik danej ziemi, Tam przedstawiano tematykę sejmu, Wybierano posłów na sejm (1-6) Sporządzano instrukcje, w której zawarte były wskazówki, jak posłowie mają głosować w danej sprawie, Do instrukcji były dołączone życzenia szlachty dotyczące danej ziemi lub poszczególnych osób, * W XVII w. posłowie musieli przysięgać na instrukcje, tymczasem życzenia ciągle rosły, Lauda - uchwały sejmików ziemskich. ◊ Generalny Tzw. "generał" (działał do połowy XVII w.) Wybrani posłowie i senatorowie danej prowincji zbierali się razem, aby uzgodnić stanowisko prowincji na sejm walny. ◊ Relacyjny Po ukończeniu obrad sejmu posłowie wracali do swoich ziem i zdawali relację. ◊ Elekcyjny Wybierano kandydatów na sędziego ziemskiego. ◊ Kapturowy * Wybierano władzę konfederacji i sądu kapturowego w czasie bezkrólewia dla danej ziemi, Kaptur - konfederacja szlachty w ziemiach i województwach w okresie bezkrólewia. Deputacki Wybór deputata do Trybunału Koronnego i Litewskiego.
Historia /
Rozwój demokracji szlacheckiej
felix
4 Followers
Notatki powstały na podstawie podręcznika „Zrozumieć przeszłość” Nowa Era Zakres rozszerzony
177
1751
Demokracja szlachecka
historia klasa 6 nowa era
2
29
Demokracja szklachecka notatka
Historia klasa 6 demokracja szklachecka
45
548
notatki z historii złoty wiek rzeczpospolitej
przerobione tematu z działu złoty wiek rzeczpospolita 2 klasa lo (2.1-2.8)
36
426
Kryzys Rzeczypospolitej (wiek XVII)
Notatka z lekcji: Kryzys Rzeczypospolitej (wiek XVII)
9
134
Kształtowanie się demokracji szlacheckiej.
rozszerzenie z historii.
21
305
notatki historia "złoty wiek jagiellonów"
notatka z historii z działu "złoty wiek jagiellonów" dla klasy 2 lo na podstawie podręcznika nowa era
Rozwój demokracji szlacheckiej Pozycja prawna szlachty Szlachta wykształciła się z rycerstwa. Jej rola w państwie zwiększała się wraz z nadawaniem jej różnych przywilejów, które wpłynęły na rozwój demokracji szlacheckiej - ustroju, w którym szlachta miała decydujący udział w rządzeniu państwem. Prawo ziemskie - osobne prawo dla szlachty, która była sądzona przez sądy grodzkie. Przewidywało ono łagodniejsze kary za te same przestępstwa niż dla mieszczan i chłopów, którzy posiadali prawo miejskie i byli sądzeni przez sąd miejski. Narodziny demokracji szlacheckiej Nadawanie wielu przywilejów szlachcie, które stały się fundamentem "złotej wolności" szlachty i zostały zapisane w konstytucji Nihil novi (1505) i Artykułach henrykowskich (1573). Na ich mocy szlachta decydowała o najważniejszych sprawach, a gdyby monarcha im się sprzeciwił mogłaby wypowiedzieć mu posłuszeństwo. Wspierali ich możni, którzy nadawali im dożywotnio królewszczyzny- dobra ziemskie należące do króla, które często oddawano w dzierżawę. Polski parlamentaryzm I. Organizacja sejmu walnego - trzy stany sejmujące a. Zwoływał sejm i ustalał datę obrad, b. Miał prawo do mianowania urzędników i nadawania im ziemi, c. Dysponował inicjatywą ustawodawczą, d. Kierował polityką zagraniczną. 1493 r.- wyodrębnienie się dwóch izb parlamentu - poselskiej i senackiej. ● Król Senat a. Biskupi, wojewodowie, kasztelanowie, kanclerze, marszałkowie, podskarbowie Korony i Litwy, b. Na początku XVI w. było 80-90 senatorów, a po Unii Lubelskiej 140, c. Reprezentacja magnaterii, d. Obradował pod przewodnictwem króla. Sejm a. Posłowie ziem wybrani na sejmikach ziemskich Na początku XVI w....
Pobierz aplikację
Knowunity
Dziel się wiedzą
było 40-45 posłów, a po Unii Lubelskiej 170 - w tym 48 z Litwy, b. Uchwalał ustawy, podatki, Nadawał szlachectwo, d. Przyjmował posłów, - ● ● C. e. Kontrolował skarb, f. Zwoływał pospolite ruszenie, g. Dysponował prawem łaski i amnestii, h. Izba poselska obradowała pod przewodnictwem marszałka sejmu wybranego spośród posłów. Obrady sejmu O - Obrady przerywano spotkaniami z monarchą i senatorami, Powoływano wspólne komisje do załatwiania poszczególnych spraw, Przyjęte przez izbę poselską, senat i zaaprobowane przez króla uchwały dzieliły się na: a. Konstytucje (statuty) Zawierały postanowienia o charakterze prawnym lub decyzje polityczne, b. Uniwersały poborowe D D o Rozpoczynały się wspólną mszą z udziałem trzech stanów sejmujących, Izby obradowały oddzielnie, ◊ Określały rodzaj, wysokość uchwalonych podatków i tryb ich ściągania oraz reformy podatkowe. Rodzaje sejmów Sejm walny zwyczajny (ordynacyjny) zwoływany co roku, Początkowo Najczęściej w Piotrkowie, Od artykułów henrykowskich zwoływany co 2 lata na 6-tygodniowe obrady. Sejm walny nadzwyczajny (ekstraordynacyjny) Zawiązany po śmierci króla pod "laską" konfederacji, Podejmował decyzję większością głosów pod przewodnictwem prymasa (interrexa). Wyznaczał czas i miejsce wolnej elekcji, Podejmował decyzje w sprawach porządku publicznego i bezpieczeństwa państwa. ◊ Sejm rokoszowy Odbywał się w czasie rokoszu, Prawo do udziału w nim miał każdy szlachcic Sejmiki ziemskie Przedsejmowy Szlachta nie mogła być zaskoczona tematyką obrad sejmu, dlatego król wysyłał swojego posłańca (legata) na sejmik danej ziemi, Tam przedstawiano tematykę sejmu, Wybierano posłów na sejm (1-6) Sporządzano instrukcje, w której zawarte były wskazówki, jak posłowie mają głosować w danej sprawie, Do instrukcji były dołączone życzenia szlachty dotyczące danej ziemi lub poszczególnych osób, * W XVII w. posłowie musieli przysięgać na instrukcje, tymczasem życzenia ciągle rosły, Lauda - uchwały sejmików ziemskich. ◊ Generalny Tzw. "generał" (działał do połowy XVII w.) Wybrani posłowie i senatorowie danej prowincji zbierali się razem, aby uzgodnić stanowisko prowincji na sejm walny. ◊ Relacyjny Po ukończeniu obrad sejmu posłowie wracali do swoich ziem i zdawali relację. ◊ Elekcyjny Wybierano kandydatów na sędziego ziemskiego. ◊ Kapturowy * Wybierano władzę konfederacji i sądu kapturowego w czasie bezkrólewia dla danej ziemi, Kaptur - konfederacja szlachty w ziemiach i województwach w okresie bezkrólewia. Deputacki Wybór deputata do Trybunału Koronnego i Litewskiego.