Europa i świat w okresie oświecenia

Alternatywny zapis:

się tańca, lata liczono od narodzin Jezusa. Carstwo było podzielone na gubernie, podlegające gubernatorom, a oni senatowi. Zmiany ustroju państwa - 1711r. Powołał senat rządzący (f. Ustawodawcza, sądownicza i administracyjna), typ rządów absolutny - samodzierżawie. 1721r.- przyjął tytuł imperatora (cesarza) Wszechrosji. Nazwę Carstwo Rosyjskie zmieniono na Imperium (Cesarstwo) Rosyjskie. 1703r. - budowa portu w Petersburgu 1712r. - Petersburg staje się stolicą Tabela rang - 1722r. ustalała 14 stopni w armii i administracji, które mogli zdobywać ludzie w służbie cara. Wojsko - od chorążego do feldmarszałka, administracja - rejestrator do kanclerza. Każdy zaczynał od najniższych funkcji. WIELKA WOJNA PÓŁNOCNA Koalicje - antyszwedzka (Saksonia, Brandenburgia i Dania) Bitwa pod Połtawą - 1709r., Karol XII ponosi klęskę. Pokój w Nysad-1721 r. Piotr I ze Szwedami, na jego mocy Rosja uzyskała położone nad Bałtykiem Estonię, Ingrię, część Karelii i Inflanty. Szwecja odzyskała Finlandię. Skutki: ● ● ● Utworzenie najświętszego synodu, cerkiew była podporządkowana carowi. Przymus szkolny dla chłopców 10-15 lat Cesarstwo Rosyjskie po śmierci Piotra Zmarł w 1725r. Rządziły jego córki. Po śmierci Elżbiety na tron wstąpił Piotr III, wojsko dokonało zamachu. Władczynią ogłoszono wdowę po nim - Katarzynę. Powołała Radę Cesarską. Reformy Katarzyny: • Konfiskata majątków kościelnych i likwidacja większości klasztorów. Negatywny skutek: zniszczenie sieci szkół prowadzonych przez duchowieństwo. Bezpłatne szkoły podstawowe i średnie (niewiele) Szlachta otrzymała liczne przywileje: m.in. zwolnienie z podatków osobistych. Podzieliła Rosję na 50 guberni tej samej wielkości Likwidacja autonomii Kozaków zaporoskich. ● ● Potęga Rosji na Bałtyku i w całej Europie Zmiany gospodarcze i społeczne w Rosji przez nowe zdobycze terytorialne Centrum Rosji przesunęło się na zachód TEMAT 4 Absolutyzm oświeceniowy Absolutyzm oświeceniowy to propagowany przez filozofów system rządów: Na czele państwa powinien stać władca oświeceniowy, czyli człowiek wykształcony, racjonalista "król filozofów" wspierający uczonych. Miał unowocześniań struktury administracyjne, gospodarcze i społeczne, prowadzić politykę tolerancji religijnej, dbać o szkolnictwo, a także zmieniać przepisy prawne zgodnie z filozofią oświecenia. Władza panującego miała być silna, a państwo scentralizowane. Reformy Fryderyka II: • Zreformował sądownictwo: podniesiono kompetencje sędziów, uproszczono procedury, skodyfikowano prawo, zakazano stosowania tortur w postępowaniu sądowym. Utworzono Ministerstwo Sprawiedliwości, aby czuwało nad sądownictwem. W 1763r. Wprowadził obowiązek szkolny dla wszystkich Rozbudował administrację centralną, tworząc kilka nowych ministerstw. Stworzył instrukcje dla urzędników i analizował sporządzane przez nich raporty. Przeprowadził politykę laicyzacji. Kler katolicki został podporządkowany administracji, a majątki kościelne przechodziły na własność państwa. Laicyzacja - proces eliminowania wpływów religii z życia politycznego i społecznego. 1657r.- traktaty welawsko-bydgoskie (tracimy Prusy Książęce). 1. Budowa potęgi Prus ● Traktaty welawsko-bydgoskie Koronacja Fryderyka I (1701-1713) w Królewcu Aktywna polityka zagraniczna (zdobywają Pomorze zachodnie ze Szczecinem) Gospodarka - merkantylizm Fryderyk Wilhelm I - "król sierżant" Stworzył armię olbrzymią Scentralizował administrację WOJNY ŚLĄSKIE (Austria-Prusy) 1740-1742 i 1744-1745 Prusy opanowały w 2 miesiące Śląsk. Pokój we Wrocławiu - 1742r. Śląsk i ziemia kłodzka przeszły do Prus. 1745r.- walka pod Dobromierzem, pokój w Dreźnie TEMAT 5 PRZEMIANY POLITYCZNE Wojny o sukcesję w Europie: A) WOJNA O SUKCESJĘ HISZPAŃSKĄ (1701-1714) W 1700r. Zmarł Karol II (król słońca) bezpotomnie. W testamencie władzę przekazał Filipowi Burbonowi (Francuz) Anglia, Holandia i Austria - Francja i Hiszpania W 1714r. Zawarto porozumienie - Filip miał pozostać na tronie Hiszpańskim, ale wyrzec się korony francuskiej. B) WOJNA O SUKCESJĘ POLSKĄ (1733-1735) O koronę walczyli: Stanisław Leszczyński - teściem był król Francji, miał też poparcie Hiszpanii August III Sas - Syn Augusta II Mocnego, miał poparcie Prus, Austrii i Cesarstwa Rosyjskiego - wygrywa C) WOJNA O SUKCESJĘ AUSTRIACKĄ (1740-1748) Powód: pretensje do tronu w posiadłościach Habsburgów. Władca Karol VI (1711-1740) nie miał męskiego potomka. W 1713r. Wydany przez Karola akt - sankcja pragmatyczna regulował zasady sukcesji w krajach rządzonych przez austriackich Habsburgów. Dopuszczał on do dziedziczenia kobiety oraz z krajów połączonych unią personalną. Miała zagwarantować sukcesję tronu po jego śmierci najstarszej córce Marii Teresie. Z pretensjami do tronu wystąpili: elektor bawarski i saski. Sukcesja - następstwo tronu, dziedziczenie praw do tronu, dóbr materialnych, prawo do spadku. WOJNA SIEDMIOLETNIA - charakterystyka: ● Wzrost znaczenia Prus w Europie Austria straciła Śląsk -> głównym motywem polityki Wiednia było odzyskanie Śląska Prusy były śmiertelnym wrogiem w stolicy Habsburgów Zawarcie przymierza - (tajne negocjacje z Francją) + Saksonia, Rosja, Szwecja, Prusy i rywalizująca z Francją Anglia. Nowy układ sił w Europie = odwrócenie przymierzy 1756r. Fryderyk II zaatakował Saksonię. Wojna siedmioletnia = III wojna śląska Fryderyk II odparł atak Austrii i wkroczył na teren Czech. Z zachodu na Prusy uderzyły wojska francuskie. Austriacy zaczęli odnosić sukcesy na Śląsku. Wojska rosyjskie zajęły Prusy brandenburskie, w 1762r. Opanowały brandenburgię i wkroczyły do Berlina. 1762r. Cud domu brandenburskiego - zmiana na tronie rosyjskim 1762r. Po śmierci cesarzowej Elżbiety wstąpił Piotr III, wycofanie Francji z wojny. 1763r. - w Hubertusburgu Prusy zawarły pokój z Austrią i Saksonią. 1763r. - pokój w Paryżu - Anglia z Francją i Hiszpanią TEMAT 6 POWSTANIE STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI Połowa XVII w. Francuzi, Holendrzy i Anglicy kolonizowali jako pierwsi Amerykę. Francuzi - rzeka św. Wawrzyńca - teraz Kanada, Luiziana. Holendrzy - rzeka Hudson, Nowy Amsterdam Anglicy - zmienili z Nowy Amsterdam na NY, przejęli wschodnie terytoria Ameryki Północnej. Początek XVIII w. Ameryka Północna jest podzielona pomiędzy: Anglicy całe wybrzeże wschodnie, Francuzi od Luiziany do Kanady, Hiszpanie Meksyk, Teksas i Floryda. Kolonia - teren zamorski podbity przez... Metropolia - państwo, które zakłada kolonię... 1620r.- najsłynniejsza liczba Purytan przybyła na statku Mayflower Do połowy XVIII w. było 13 kolonii Angielskich. Utrzymywali się przede wszystkim z rolnictwa. Na obszarach południowych ludność ciemnoskóra (niewolnicy) pracowała na plantacjach tytoniu i bawełny. Anglicy dostarczali herbatę do kolonii. Tea akt-1573r. Tylko Angielska kampania mogła sprzedawać herbatę.