Konstytucja 3 maja była przełomowym dokumentem w historii Polski, uchwalonym 3 maja 1791 roku jako pierwsza konstytucja w Europie i druga na świecie.
Sejm Wielki (1788-1792) przeprowadził szereg fundamentalnych reform, które miały na celu wzmocnienie Rzeczypospolitej. Najważniejsze reformy Sejmu Wielkiego obejmowały utworzenie stutysięcznej armii, wprowadzenie podatków dla szlachty i duchowieństwa oraz reformę sądownictwa. Kulminacją działalności Sejmu była Konstytucja 3 maja, która wprowadzała monarchię konstytucyjną, znosiła liberum veto, ustanawiała dziedziczność tronu i przyznawała prawa mieszczanom.
Uchwalenie Konstytucji 3 maja spotkało się z silnym oporem ze strony konserwatywnej szlachty i sąsiednich mocarstw. W odpowiedzi zawiązano Konfederację targowicką, która przy wsparciu Rosji doprowadziła do unieważnienia konstytucji. Wcześniejsza konfederacja barska (1768-1772) była pierwszym zbrojnym wystąpieniem przeciwko dominacji rosyjskiej i próbą obrony niezależności Rzeczypospolitej. Skutki konfederacji barskiej były tragiczne - doprowadziła ona do pierwszego rozbioru Polski. Najważniejsze postanowienia Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3 maja stanowiły próbę ratowania państwa poprzez gruntowną modernizację ustroju politycznego i społecznego. Mimo że reformy zostały ostatecznie zniweczone przez rozbiory, pozostają symbolem dążeń modernizacyjnych i patriotycznych końca XVIII wieku.
Wprowadzony przez Konstytucję 3 maja ustrój opierał się na trójpodziale władzy, zrywał z zasadą wolnej elekcji i liberum veto, wprowadzał dziedziczność tronu w linii saskiej Wettinów. Dokument ten, choć obowiązywał krótko, stał się symbolem polskich dążeń niepodległościowych i reform państwowych, inspirując kolejne pokolenia Polaków w walce o niepodległość.
