Architektura sakralna i grobowa Etrusków

Architektura sakralna Etrusków, choć nie zachowała się do naszych czasów w oryginalnej formie, stanowi ważny element sztuki etruskiej. Świątynie etruskie budowano na planie prostokąta, nawiązując do świątyń greckich, ale z pewnymi charakterystycznymi cechami.

Definition: Świątynia etruska - budowla sakralna o prostokątnym planie, z głębokim przedsionkiem i wnętrzem podzielonym na trzy cele, związane z kultem Triady.

Wnętrze świątyni etruskiej poprzedzał głęboki przedsionek z czterema kolumnami w dwóch lub trzech rzędach. Wnętrze było podzielone na trzy cele, co wiązało się z kultem Triady. Świątynie te były budowane głównie z drewna i gliny, co tłumaczy, dlaczego nie zachowały się do naszych czasów. Jedynie kamienne fundamenty przetrwały, dając nam wyobrażenie o ich pierwotnym wyglądzie.

Example: Przykładem architektury grobowej Etrusków są grobowce w kształcie tolosów lub na planie kwadratu, często bogato zdobione malowidłami.

Nekropolia etruska to kolejny fascynujący aspekt sztuki etruskiej. Etruskowie budowali grobowce w kształcie tolosów $okrągłych budowli$ lub na planie kwadratu. We wnętrzach tych grobowców znajdowano przykłady malarstwa, które dostarczają cennych informacji o życiu i wierzeniach Etrusków.

Malarstwo, rzeźba i sztuka sepulkralna Etrusków

Malarstwo etruskie, zachowane głównie w grobowcach, stanowi ważne źródło wiedzy o sztuce etruskiej. Artyści używali farb mineralnych, malując na świeżym tynku. Tematyka obejmowała głównie sceny z życia codziennego, takie jak obrzędy, uczty, zapasy i tańce.

Example: W Grobowcu Leopardów w Tarquinii znaleziono malowidło przedstawiające mężczyznę grającego na podwójnym aulosie oraz tancerkę, oba w dynamicznym ruchu i rozwianych szatach.

Postacie w malarstwie etruskim były traktowane płaszczyznowo, często przedstawiane nago lub w szeroko rozwianych szatach, co nadawało im charakterystyczny dynamizm.

Rzeźba etruska obejmowała zarówno dzieła z gliny $terakoty$, jak i z brązu. Jednym z najsłynniejszych przykładów jest Apollo z Veii, terakotowa rzeźba autorstwa rzeźbiarza Wulki, łącząca dekoracyjność z dynamizmem charakterystycznym dla sztuki etruskiej.

Highlight: Wilczyca Kapitolińska, symbol starożytnego Rzymu, jest przykładem etruskiej rzeźby z brązu, choć postacie Romulusa i Remusa zostały dodane później.

Sztuka sepulkralna Etrusków jest szczególnie interesująca. W zależności od formy pochówku - szkieletowego lub kremacji - powstawały różne formy artystyczne. Sarkofagi, związane z pochówkiem szkieletowym, często przypominały kształtem łoża, na których spożywano posiłki. Na wieku przedstawiano postać zmarłego w pozie półleżącej.

Vocabulary: Sarkofag małżonków z Caere - słynny przykład etruskiego sarkofagu przedstawiający parę małżeńską.

W przypadku kremacji wykonywano urny, które z czasem zaczęły przybierać antropomorficzne kształty, znane jako kanopy. Te unikalne formy sztuki sepulkralnej są charakterystyczne dla sztuki etruskiej i odzwierciedlają wierzenia i obyczaje tego fascynującego ludu.

Wprowadzenie do sztuki etruskiej

Sztuka etruska to fascynujący rozdział w historii sztuki starożytnej, który do dziś budzi zainteresowanie badaczy i miłośników historii. Etruskowie, lud zamieszkujący tereny dzisiejszej Toskanii, stworzyli unikalną kulturę, która rozwijała się między VIII a V wiekiem p.n.e. Mimo że wiele aspektów ich cywilizacji pozostaje tajemnicą, ich sztuka dostarcza nam cennych informacji o ich życiu, wierzeniach i umiejętnościach.

Highlight: Etruskowie byli potęgą morską i utrzymywali kontakty z Grecją, co miało znaczący wpływ na rozwój ich sztuki.

Sztuka etruska charakteryzowała się innowacyjnym podejściem do urbanistyki. Etruskowie byli mistrzami w zakładaniu i budowaniu miast, które powstawały na planie równoległego prostokąta. Dwie główne osie miasta, zwane cardo i decumanus, przecinały się pod kątem prostym, tworząc centrum, gdzie znajdował się rynek, czyli forum.

Vocabulary: Cardo i decumanus - główne osie w planowaniu miast etruskich, które później zostały przyjęte przez Rzymian.

Ta metoda planowania miast została później przejęta przez Rzymian, co świadczy o znaczącym wpływie sztuki etruskiej na późniejsze cywilizacje.