Tolerancja religijna w Polsce
W XVI wieku na ziemiach Polski i Litwy spotykały się różne religie. Obok chrześcijaństwa istniał też islam i judaizm. Reformacja dotarła do Polski w 1518 roku, kiedy pojawili się pierwsi luteranie. Z czasem wielu mieszkańców Gdańska przyjęło luteranizm, a od kalwinistów wyłonili się arianie, zwani braćmi polskimi.
Większość duchowieństwa pozostała przy katolicyzmie i potępiała protestantów. Chociaż formalnie istniała kara śmierci za zmianę wiary, rzadko ją stosowano. Słynne są słowa króla Zygmunta Augusta: "Nie jestem królem waszych sumień", co pokazuje, że Rzeczpospolita Obojga Narodów była państwem tolerancji religijnej.
W 1564 roku do Polski przybyli jezuici, zakładając kolegia jezuickie. W drugiej połowie XVI wieku zahamowali reformację i zachęcali szlachtę do powrotu na łono katolicyzmu. W tym samym czasie w państwie polsko-litewskim żyło około 15 tysięcy Żydów, którzy utworzyli własny parlament zwany Sejmem Czterech Ziem.
Ciekawostka: Polska tolerancja religijna została potwierdzona prawnie w Konfederacji warszawskiej z 1573 roku, która gwarantowała wolność wyznania i była jednym z pierwszych takich aktów w Europie.
Konflikty między Żydami a Polakami wynikały głównie z rywalizacji handlowej oraz izolacji społeczności żydowskiej. Żydzi żyli według własnych zasad - na przykład jeśli Żyd ożenił się z Polką, jego rodzina uznawała go za zmarłego. Ta wzajemna niechęć stała się źródłem napięć, mimo ogólnej atmosfery tolerancji.