Przedmioty

Historia

Nowożytność

Złoty wiek rzeczypospolitej

Złoty wiek rzeczypospolitej. społeczeństwo i gospodarka rzeczypospolitej w xvi w.

Demokracja szlachecka w Polsce - notatka dla klasy 6

Name: Knowunity
Brand: Knowunity

Zobacz

Demokracja szlachecka w Polsce - notatka dla klasy 6

Magdalena Zelmanska

@mz_learning

6367 Obserwujących

Obserwuj

Demokracja szlachecka w Polsce była unikalnym systemem politycznym, w którym szlachta miała decydujący wpływ na sprawy państwowe. Okres ten charakteryzował się rozwojem instytucji takich jak sejm walny i sejmiki ziemskie, a także gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej. Szlachta cieszyła się licznymi przywilejami, w tym prawem do współrządzenia państwem i zwolnieniem z większości podatków. System ten, choć dawał szlachcie znaczną władzę, prowadził również do ograniczenia praw innych grup społecznych, takich jak mieszczanie i chłopi.

19.11.2023

6350

Czasy ostatnich Jagiellonów

Ostatnimi władcami z dynastii Jagiellonów na polskim tronie byli Zygmunt I Stary oraz jego syn Zygmunt II August. Ich rządy przypadły na okres rozkwitu demokracji szlacheckiej i gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej.

Highlight: Rządy ostatnich Jagiellonów to czas umacniania się pozycji szlachty w systemie politycznym Rzeczypospolitej.

W Rzeczypospolitej
szlacheckiej
kl 6, NE,
cały rozdział II
Demokracja szlachecka
Szlachta - potomkowie rycerzy, zajmujący się zarządzaniem
s

Struktura społeczna i przywileje szlacheckie

Polska szlachta była zróżnicowana pod względem majątkowym, od bogatych magnatów po biedną gołotę. Niezależnie od statusu majątkowego, szlachta cieszyła się licznymi przywilejami.

Highlight: Szlachta miała prawo do noszenia szabli, używania herbu, posiadania ziemi, sprawowania najwyższych urzędów i współrządzenia państwem.

Ważnym obowiązkiem szlachty była obrona kraju w ramach pospolitego ruszenia. Każdy powołany szlachcic musiał z własnych funduszy zapewnić sobie uzbrojenie i wyposażenie.

Definicja: Pospolite ruszenie to wojsko szlacheckie, powoływane w razie zagrożenia kraju.

Zobacz

Rozwój handlu i ograniczenia dla mieszczan i chłopów

Odzyskanie przez Polskę Pomorza Gdańskiego w 1466 roku otworzyło nowe możliwości handlowe. Wisła stała się głównym szlakiem transportu zboża, a Gdańsk wyrósł na największe i najbogatsze miasto Rzeczypospolitej.

Highlight: Spław rzeczny stał się głównym sposobem transportu towarów, będąc tańszym i bezpieczniejszym niż droga lądowa.

Aby zabezpieczyć swoje interesy, szlachta dążyła do ograniczenia praw mieszczan i chłopów. W 1496 roku uchwalono statuty piotrkowskie, które znacząco ograniczyły prawa tych grup społecznych.

Przykład: Statuty piotrkowskie zabraniały mieszczanom nabywania ziemi i sprawowania wysokich urzędów, a chłopom utrudniały opuszczanie wsi.

Zobacz

Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana

W XV wieku w Europie nastąpił wzrost liczby ludności i zapotrzebowania na zboże. W odpowiedzi na to, polscy szlachcice rozwijali folwarki szlacheckie - duże gospodarstwa nastawione na produkcję zboża na eksport.

Przykład: Folwark szlachecki składał się z dworu, zabudowań gospodarczych, pól uprawnych, pastwisk, lasów, stawów, młyna, karczmy i browaru.

Kluczowym elementem systemu folwarcznego była pańszczyzna - darmowa praca chłopów na polu właściciela folwarku w zamian za możliwość użytkowania jego ziemi.

Vocabulary: Pańszczyzna - obowiązkowa, darmowa praca chłopów na rzecz właściciela ziemskiego.

Zobacz

Demokracja szlachecka i jej fundamenty

Demokracja szlachecka była formą rządów w dawnej Polsce, gdzie szlachta, stanowiąca około 10% społeczeństwa, miała decydujący wpływ na najważniejsze sprawy państwa. Kluczowe instytucje tego systemu to sejmiki ziemskie i sejm walny.

Definicja: Demokracja szlachecka to system polityczny w dawnej Polsce, w którym szlachta miała dominujący wpływ na sprawy państwowe.

Sejm walny, będący parlamentem XV-XVIII-wiecznej Polski, podejmował najważniejsze decyzje w państwie, takie jak ustanawianie nowych praw czy ustalanie wysokości podatków. Składał się z trzech stanów sejmujących: króla, senatu i izby poselskiej.

Highlight: Obowiązywała zasada jednomyślności w sejmie walnym, co miało znaczący wpływ na proces decyzyjny w państwie.

Szlachta stopniowo zyskiwała coraz większy wpływ na rządy w państwie dzięki przywilejom nadawanym przez królów w zamian za poparcie. Kluczowym momentem było uchwalenie konstytucji Nihil novi w 1505 roku, która ograniczyła władzę królewską na rzecz sejmu.

Przykład: Konstytucja Nihil novi zabraniała królowi ustanawiania nowych praw bez zgody sejmu i senatu.

Zobacz

Podobne notatki

945

Gospodarka Europy w XVI stuleciu

WSiP zakres rozszerzony

118

2046

1/2

średniowieczne miasto

notatka z historii

Know Przemiany społeczno-gospodarcze w XVI wieku thumbnail

1862

1/2

Przemiany społeczno-gospodarcze w XVI wieku

streszczenie tego co jest w podręczniku „Poznać przeszłość 2”

Know przemiany społeczne i gospodarcze w Europie XVIw. thumbnail

636

9399

1/2

przemiany społeczne i gospodarcze w Europie XVIw.

historia notatka

Know Społeczeństwo państwa Jagiellonów w XVI w thumbnail

622

1/2

Społeczeństwo państwa Jagiellonów w XVI w

Notatki zrobione są na podstawie podręcznika „Zrozumieć przeszłość” Nowa Era Zakres rozszerzony.

Know Polska gospodarka w XVI w thumbnail

668

1/2

Polska gospodarka w XVI w

Notatki zrobione są na podstawie podręcznika „Zrozumieć przeszłość” Nowa Era Zakres rozszerzony

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Przedmioty

Historia

Nowożytność

Złoty wiek rzeczypospolitej

Złoty wiek rzeczypospolitej. społeczeństwo i gospodarka rzeczypospolitej w xvi w.

Demokracja szlachecka w Polsce - notatka dla klasy 6

Zobacz

Magdalena Zelmanska

@mz_learning

6367 Obserwujących

Obserwuj

Demokracja szlachecka w Polsce - notatka dla klasy 6

19.11.2023

6350

Czasy ostatnich Jagiellonów

Highlight: Rządy ostatnich Jagiellonów to czas umacniania się pozycji szlachty w systemie politycznym Rzeczypospolitej.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Struktura społeczna i przywileje szlacheckie

Polska szlachta była zróżnicowana pod względem majątkowym, od bogatych magnatów po biedną gołotę. Niezależnie od statusu majątkowego, szlachta cieszyła się licznymi przywilejami.

Highlight: Szlachta miała prawo do noszenia szabli, używania herbu, posiadania ziemi, sprawowania najwyższych urzędów i współrządzenia państwem.

Ważnym obowiązkiem szlachty była obrona kraju w ramach pospolitego ruszenia. Każdy powołany szlachcic musiał z własnych funduszy zapewnić sobie uzbrojenie i wyposażenie.

Definicja: Pospolite ruszenie to wojsko szlacheckie, powoływane w razie zagrożenia kraju.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Rozwój handlu i ograniczenia dla mieszczan i chłopów

Highlight: Spław rzeczny stał się głównym sposobem transportu towarów, będąc tańszym i bezpieczniejszym niż droga lądowa.

Przykład: Statuty piotrkowskie zabraniały mieszczanom nabywania ziemi i sprawowania wysokich urzędów, a chłopom utrudniały opuszczanie wsi.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Dołącz do milionów studentów

Popraw swoje oceny

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana

Przykład: Folwark szlachecki składał się z dworu, zabudowań gospodarczych, pól uprawnych, pastwisk, lasów, stawów, młyna, karczmy i browaru.

Kluczowym elementem systemu folwarcznego była pańszczyzna - darmowa praca chłopów na polu właściciela folwarku w zamian za możliwość użytkowania jego ziemi.