Ugrupowania Wielkiej Emigracji i ich programy
Wielka Emigracja po upadku powstania listopadowego doprowadziła do powstania trzech głównych obozów politycznych na emigracji. Każde z tych ugrupowań miało swoją wizję przyczyn upadku powstania, metod odzyskania niepodległości przez Polskę oraz jej przyszłego ustroju.
Towarzystwo Demokratyczne Polskie (TDP)
Towarzystwo Demokratyczne Polskie było jednym z najważniejszych ugrupowań Wielkiej Emigracji. Jego głównymi działaczami byli Jan Nepomucen Janowski i Wiktor Heltman.
Highlight: TDP uważało, że powstanie upadło z powodu egoizmu szlachty i niezdecydowania generalicji.
Program TDP zakładał, że:
- Polska odzyska niepodległość w drodze trójzaborowego powstania
- Przyszłym ustrojem Polski będzie republika demokratyczna
- Chłopi zostaną uwłaszczeni bez odszkodowania dla dotychczasowych właścicieli
Hotel Lambert
Hotel Lambert, kierowany przez Adama Jerzego Czartoryskiego i Jana Zamoyskiego, reprezentował bardziej konserwatywne podejście.
Highlight: Według Hotelu Lambert, powstanie upadło, ponieważ Zachód nie udzielił Polsce pomocy zbrojnej.
Program Hotelu Lambert zakładał:
- Odzyskanie niepodległości przez Polskę w wyniku ogólnoeuropejskiego konfliktu
- Przyszły ustrój Polski jako monarchia konstytucyjna
- Uwłaszczenie chłopów z odszkodowaniem dla byłych właścicieli
Gromady Ludu Polskiego
Gromady Ludu Polskiego, reprezentowane przez Stanisława Worcella i Tadeusza Krępowieckiego, prezentowały najbardziej radykalne poglądy.
Highlight: Gromady Ludu Polskiego obwiniały za upadek powstania generałów i szlachtę.
Ich program obejmował:
- Dążenie do niepodległości Polski poprzez powstanie oparte na szerokich masach społeczeństwa
- Wizję Polski o ustroju republikańskim
- Postulat zniesienia własności prywatnej i przywilejów
Vocabulary: Emigracja polityczna to zjawisko opuszczania kraju przez osoby ze względów politycznych, często w obawie przed prześladowaniami lub w celu kontynuowania działalności politycznej za granicą.
Te trzy ugrupowania reprezentowały główne nurty myśli politycznej Wielkiej Emigracji, która miała ogromny wpływ na kształtowanie się polskiej tożsamości narodowej i idei niepodległościowych w XIX wieku. Ich działalność i programy polityczne stanowiły fundament dla późniejszych ruchów niepodległościowych i przyczyniły się do utrzymania polskiej kultury i tożsamości w okresie zaborów.
