Wojna obronna Polski i przygotowania

Niemcy posiadali ogromną przewagę militarną nad Polską, atakując jednocześnie z trzech kierunków - Prus Wschodnich, Śląska i Słowacji. Plan "Fall Weiss" zakładał uderzenie dwóch armii niemieckich z północy i trzech z południa, podczas gdy polską obroną dowodził marszałek Edward Śmigły-Rydz.

Kampania wrześniowa rozpoczęła się 1 września 1939 roku, gdy wojska III Rzeszy przekroczyły granice lądowe, zaatakowały z powietrza, a także od strony morza. Celem agresji była całkowita likwidacja państwa polskiego. Polska jako pierwsza przeciwstawiła się zbrojnie Hitlerowi.

Wojna błyskawiczna $Blitzkrieg$ była niemiecką taktyką polegającą na szybkim ataku wszystkimi siłami, szczególnie z wykorzystaniem nowoczesnych wojsk pancernych. W pierwszym etapie wojny $1-7 września$ Niemcy prowadzili wojnę graniczną, błyskawicznie przełamując polską obronę.

Warto wiedzieć! 1 września 1939 o godz. 4:40 niemieckie Luftwaffe zbombardowało Wieluń, a o 4:45 pancernik Schleswig-Holstein rozpoczął ostrzał Westerplatte - to był początek II wojny światowej.

Walki na różnych frontach

Obroną polskiego wybrzeża dowodził Józef Unrug. Najsłynniejsze miejsca polskiego oporu to Westerplatte (broniło się 7 dni), Poczta Polska w Gdańsku, Kępa Oksywska oraz półwysep Helski, który wytrzymał aż 32 dni.

Chociaż 3 września Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Niemcom, to jednak nie podjęły żadnych działań zbrojnych. Ta "dziwna wojna" była złamaniem umów sojuszniczych z Polską i pozostawiła nasz kraj samemu sobie.

Podczas wojny granicznej Polacy bohatersko bronili się w kilku kluczowych miejscach. Najbardziej znaną jest bitwa pod Wizną, nazywana "polskimi Termopilami", gdzie kapitan Władysław Raginis z małym oddziałem stawiał opór 40-krotnie liczniejszym wojskom niemieckim. Inne ważne starcia to walki w Borach Tucholskich, bitwa pod Mokrą i obrona Katowic.

Bitwa nad Bzurą $9-22 września$ była największą bitwą kampanii wrześniowej. Dwie polskie armie - "Pomorze" i "Poznań" - próbowały przyjść z pomocą Warszawie, atakując tyły niemieckiej armii nacierającej na stolicę.

Ciekawostka! Korpus Ochrony Pogranicza (KOP) miał bronić wschodniej granicy Polski, ale jego siły były zbyt małe, by powstrzymać późniejszą inwazję sowiecką.

Obrona Warszawy i agresja ZSRR

Mimo że wojska niemieckie dotarły pod Warszawę już 8 września, stolica broniła się heroicznie przez 20 dni. Wielką odwagą wykazał się prezydent miasta Stefan Starzyński (później zamordowany przez Niemców). W wyniku licznych bombardowań zginęło ponad 10 000 mieszkańców, a wiele budynków, w tym Zamek Królewski, zostało zniszczonych.

17 września 1939 roku Armia Czerwona zaatakowała Polskę od wschodu, realizując tajne ustalenia paktu Ribbentrop-Mołotow. Stalin usprawiedliwiał agresję "opieką nad ludnością ukraińską i białoruską". Ten atak, często nazywany "IV rozbiorem Polski", ostatecznie przesądził o klęsce Polski walczącej na dwóch frontach.

Z Sowietami stoczono bitwy pod Wilnem, Szackiem, Wytycznem i Grodnem. Ostatnim akordem kampanii wrześniowej była bitwa pod Kockiem, po której 6 października 1939 roku generał Franciszek Kleeberg, dowódca armii "Polesie", złożył broń.

Kontrowersje budzi postawa polskich władz, które po agresji radzieckiej opuściły kraj. Prezydent Ignacy Mościcki i marszałek Edward Śmigły-Rydz zostali internowani w Rumunii, skąd później udali się do Francji.

Pamiętaj! Początek II wojny światowej w Polsce to nie tylko walka z Niemcami, ale również zdradziecki atak ZSRR 17 września 1939 roku.

Bilans kampanii wrześniowej

Kampania wrześniowa zakończyła się tragicznym bilansem dla Polski. Zginęło 77 000 polskich żołnierzy, a 700 000 trafiło do niewoli. Wojna pochłonęła także 100 000 ofiar wśród cywilów, zniszczono 160 miast i 500 wsi.

Straty po stronie agresorów były znacznie mniejsze – Niemcy stracili 17 000 żołnierzy, a Sowieci około 1 000. Mimo przewagi militarnej, Polska stawiła zaciekły opór, który trwał ponad miesiąc.

Zarówno Niemcy, jak i Rosjanie dopuścili się licznych zbrodni wojennych na ludności polskiej. Jednym z przykładów były masowe egzekucje w Bydgoszczy, gdzie publicznie zamordowano 1500 mieszkańców.

Kampania wrześniowa zakończyła istnienie II Rzeczypospolitej, ale nie złamała ducha narodu polskiego. Wkrótce powstały struktury Państwa Podziemnego i regularnej armii na emigracji, które kontynuowały walkę przez całą wojnę.

Zapamiętaj! Mimo klęski w kampanii wrześniowej, Polska była jedynym krajem okupowanym przez Niemcy, w którym nie powstał kolaboracyjny rząd współpracujący z Hitlerem.