Otwórz aplikację

Przedmioty

Demokracja szlachecka i Unia Lubelska - Historia Polski dla klasy 6

Otwórz

245

4

user profile picture

Megi

29.12.2022

Historia

Złoty Wiek Rzeczypopolitej

Demokracja szlachecka i Unia Lubelska - Historia Polski dla klasy 6

Demokracja szlachecka w Polsce była unikalnym ustrojem politycznym, który ukształtował się pod koniec XV wieku i trwał do końca XVIII wieku. Charakteryzowała się szerokim udziałem szlachty w rządzeniu państwem, co miało zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla Rzeczypospolitej.

Demokracja szlachecka gwarantowała szlachcie prawo głosu i decydowania o sprawach państwowych.
• Szlachta dzieliła się na magnaterię, szlachtę średnią, zagrodową i gołotę.
• Kluczowe elementy to przywileje szlacheckie, liberum veto i wolna elekcja.
• Rzeczpospolita słynęła z tolerancji religijnej, będąc "państwem bez stosów".
Unia lubelska z 1569 roku utworzyła Rzeczpospolitą Obojga Narodów.
• Okres ten, zwany "złotym wiekiem", przyniósł rozwój kultury, sztuki i nauki.

...

29.12.2022

7574

HISTORIA
"ZŁOTY WIEK" RZECZYPOSPOLITEJ
Demokracja szlachecka - ustrój polityczny Królestwa Polskiego, a następnie Rzeczypospolitej Obojga Na

Zobacz

Struktura społeczna i gospodarcza XVI-wiecznej Polski

W XVI-wiecznej Polsce społeczeństwo dzieliło się na cztery główne stany:

  1. Szlachta
  2. Duchowieństwo
  3. Mieszczaństwo
  4. Chłopstwo

Mieszczaństwo, stanowiące ważną część gospodarki, dzieliło się na trzy grupy:

  1. Patrycjusze - najbogatsi mieszkańcy miast
  2. Pospólstwo - najliczniejsza grupa, pracownicy zakładów rzemieślniczych
  3. Plebs - najbiedniejsi, wykonujący prace dorywcze, żebracy

Vocabulary: Cechy rzemieślnicze - organizacje zrzeszające rzemieślników, dbające o jakość produktów i wzajemną pomoc członków.

W cechach rzemieślniczych istniała hierarchia: mistrz, czeladnik i uczeń. Aby zostać mistrzem, należało zdać egzamin i wykonać pracę mistrzowską zwaną majstersztykiem.

Example: Czeladnicy często wyruszali na wędrówkę czeladniczą, aby zdobyć doświadczenie w różnych warsztatach.

Ważnym elementem gospodarki szlacheckiej był folwark - duże gospodarstwo, na którym chłopi pracowali za darmo w ramach pańszczyzny.

Definition: Folwark szlachecki to duże gospodarstwo rolne, gdzie chłopi pracowali w zamian za użytkowanie ziemi należącej do szlachcica.

Kluczowym wydarzeniem w historii Polski było podpisanie Unii Lubelskiej 1 lipca 1569 roku. Połączyła ona Polskę i Litwę w jedno państwo - Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

Highlight: Unia lubelska ustanowiła wspólnego władcę, politykę zagraniczną i obronną oraz wspólną monetę dla Polski i Litwy.

HISTORIA
"ZŁOTY WIEK" RZECZYPOSPOLITEJ
Demokracja szlachecka - ustrój polityczny Królestwa Polskiego, a następnie Rzeczypospolitej Obojga Na

Zobacz

Rządy elekcyjne i rozwój kultury w "złotym wieku"

Po Unii Lubelskiej wprowadzono system wolnej elekcji, w którym szlachta wybierała króla. Każdy szlachcic musiał osobiście uczestniczyć w wyborach zasadaviritimzasada viritim.

Vocabulary: Pacta conventa - obietnice składane przez kandydatów na króla podczas elekcji.

Vocabulary: Artykuły henrykowskie - dokument zawierający przywileje i prawa szlachty, który każdy nowo wybrany król musiał zaprzysiąc.

Pierwszym królem elekcyjnym został Henryk Walezy w 1573 roku, ale jego rządy były krótkie. Kolejnym znaczącym władcą był Stefan Batory 157615861576-1586, który wprowadził reformy wojskowe, w tym piechotę wybraniecką.

Definition: Piechota wybraniecka - rodzaj wojsk składający się z najlepiej zbudowanych chłopów, którym wypłacano żołd.

Okres ten, zwany "złotym wiekiem", przyniósł rozkwit kultury i nauki w Polsce. Bona Sforza, żona Zygmunta Starego, sprowadziła do Polski artystów i architektów renesansowych.

Example: Kaplica Zygmuntowska na Wawelu, zawierająca nagrobki Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta i Anny Jagiellonki, jest przykładem renesansowej architektury w Polsce.

Wśród wybitnych postaci tego okresu należy wymienić:

  • Mikołaja Kopernika, autora teorii heliocentrycznej
  • Jana Kochanowskiego, wybitnego poetę renesansowego
  • Mikołaja Reja, pioniera literatury w języku polskim
  • Andrzeja Frycza Modrzewskiego, pisarza politycznego

Quote: "O obrotach sfer niebieskich" - tytuł przełomowego dzieła Mikołaja Kopernika, przedstawiającego teorię heliocentryczną.

Symbolem renesansowej architektury w Polsce stało się Zamość, idealne miasto zaprojektowane przez Jana Zamoyskiego.

Highlight: Zamość jest uważany za perłę renesansowej architektury w Polsce, zaprojektowany jako idealne miasto.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

21 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

 

Historia

7574

29 gru 2022

3 strony

Demokracja szlachecka i Unia Lubelska - Historia Polski dla klasy 6

Demokracja szlachecka w Polsce była unikalnym ustrojem politycznym, który ukształtował się pod koniec XV wieku i trwał do końca XVIII wieku. Charakteryzowała się szerokim udziałem szlachty w rządzeniu państwem, co miało zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla Rzeczypospolitej.

• ... Pokaż więcej

HISTORIA
"ZŁOTY WIEK" RZECZYPOSPOLITEJ
Demokracja szlachecka - ustrój polityczny Królestwa Polskiego, a następnie Rzeczypospolitej Obojga Na

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Struktura społeczna i gospodarcza XVI-wiecznej Polski

W XVI-wiecznej Polsce społeczeństwo dzieliło się na cztery główne stany:

  1. Szlachta
  2. Duchowieństwo
  3. Mieszczaństwo
  4. Chłopstwo

Mieszczaństwo, stanowiące ważną część gospodarki, dzieliło się na trzy grupy:

  1. Patrycjusze - najbogatsi mieszkańcy miast
  2. Pospólstwo - najliczniejsza grupa, pracownicy zakładów rzemieślniczych
  3. Plebs - najbiedniejsi, wykonujący prace dorywcze, żebracy

Vocabulary: Cechy rzemieślnicze - organizacje zrzeszające rzemieślników, dbające o jakość produktów i wzajemną pomoc członków.

W cechach rzemieślniczych istniała hierarchia: mistrz, czeladnik i uczeń. Aby zostać mistrzem, należało zdać egzamin i wykonać pracę mistrzowską zwaną majstersztykiem.

Example: Czeladnicy często wyruszali na wędrówkę czeladniczą, aby zdobyć doświadczenie w różnych warsztatach.

Ważnym elementem gospodarki szlacheckiej był folwark - duże gospodarstwo, na którym chłopi pracowali za darmo w ramach pańszczyzny.

Definition: Folwark szlachecki to duże gospodarstwo rolne, gdzie chłopi pracowali w zamian za użytkowanie ziemi należącej do szlachcica.

Kluczowym wydarzeniem w historii Polski było podpisanie Unii Lubelskiej 1 lipca 1569 roku. Połączyła ona Polskę i Litwę w jedno państwo - Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

Highlight: Unia lubelska ustanowiła wspólnego władcę, politykę zagraniczną i obronną oraz wspólną monetę dla Polski i Litwy.

HISTORIA
"ZŁOTY WIEK" RZECZYPOSPOLITEJ
Demokracja szlachecka - ustrój polityczny Królestwa Polskiego, a następnie Rzeczypospolitej Obojga Na

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Rządy elekcyjne i rozwój kultury w "złotym wieku"

Po Unii Lubelskiej wprowadzono system wolnej elekcji, w którym szlachta wybierała króla. Każdy szlachcic musiał osobiście uczestniczyć w wyborach zasadaviritimzasada viritim.

Vocabulary: Pacta conventa - obietnice składane przez kandydatów na króla podczas elekcji.

Vocabulary: Artykuły henrykowskie - dokument zawierający przywileje i prawa szlachty, który każdy nowo wybrany król musiał zaprzysiąc.

Pierwszym królem elekcyjnym został Henryk Walezy w 1573 roku, ale jego rządy były krótkie. Kolejnym znaczącym władcą był Stefan Batory 157615861576-1586, który wprowadził reformy wojskowe, w tym piechotę wybraniecką.

Definition: Piechota wybraniecka - rodzaj wojsk składający się z najlepiej zbudowanych chłopów, którym wypłacano żołd.

Okres ten, zwany "złotym wiekiem", przyniósł rozkwit kultury i nauki w Polsce. Bona Sforza, żona Zygmunta Starego, sprowadziła do Polski artystów i architektów renesansowych.

Example: Kaplica Zygmuntowska na Wawelu, zawierająca nagrobki Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta i Anny Jagiellonki, jest przykładem renesansowej architektury w Polsce.

Wśród wybitnych postaci tego okresu należy wymienić:

  • Mikołaja Kopernika, autora teorii heliocentrycznej
  • Jana Kochanowskiego, wybitnego poetę renesansowego
  • Mikołaja Reja, pioniera literatury w języku polskim
  • Andrzeja Frycza Modrzewskiego, pisarza politycznego

Quote: "O obrotach sfer niebieskich" - tytuł przełomowego dzieła Mikołaja Kopernika, przedstawiającego teorię heliocentryczną.

Symbolem renesansowej architektury w Polsce stało się Zamość, idealne miasto zaprojektowane przez Jana Zamoyskiego.

Highlight: Zamość jest uważany za perłę renesansowej architektury w Polsce, zaprojektowany jako idealne miasto.

HISTORIA
"ZŁOTY WIEK" RZECZYPOSPOLITEJ
Demokracja szlachecka - ustrój polityczny Królestwa Polskiego, a następnie Rzeczypospolitej Obojga Na

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Demokracja szlachecka i jej cechy

Demokracja szlachecka była unikalnym ustrojem politycznym, który wykształcił się w Królestwie Polskim, a następnie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów pod koniec XV wieku. Jej główną cechą było zagwarantowanie stanowi szlacheckiemu prawa głosowania i decydowania o sprawach państwa.

Definicja: Demokracja szlachecka to ustrój polityczny, w którym szlachta miała szerokie prawa polityczne i decydujący wpływ na rządy w państwie.

Szlachta w Polsce dzieliła się na cztery główne grupy:

  1. Magnateria - najbogatsza warstwa, posiadająca setki tysięcy hektarów ziemi i mieszkająca w pałacach.
  2. Szlachta średnia - właściciele kilkunastu wiosek, mieszkający w dworkach.
  3. Szlachta zagrodowa - posiadająca tylko własne gospodarstwo.
  4. Gołota - szlachta, która utraciła swój majątek.

Highlight: Przywileje szlacheckie były fundamentem demokracji szlacheckiej. Pierwszym był przywilej koszycki z 1374 roku, a ostatnim Nihil novi z 1505 roku.

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych elementów demokracji szlacheckiej było liberum veto - prawo pojedynczego posła do zerwania obrad sejmu i unieważnienia wszystkich jego uchwał. To narzędzie, choć teoretycznie chroniące przed tyranią większości, często było nadużywane i prowadziło do paraliżu decyzyjnego.

Example: Jeśli jeden poseł w sejmie wykrzykiwał "veto", cała ustawa trafiała do kosza. Posłowie byli często przekupywani przez magnatów lub sąsiednie państwa, jeśli ustawa im nie odpowiadała.

Rzeczpospolita w XVI wieku słynęła z tolerancji religijnej, co zyskało jej miano "państwa bez stosów". W kraju współistniały różne wyznania, w tym luteranie, kalwini, prawosławni, wyznawcy judaizmu i muzułmanie.

Quote: "Rzeczpospolita państwo bez stosów" - to określenie podkreślało wyjątkową na tle ówczesnej Europy tolerancję religijną w Polsce.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS