Barok - krótki opis epoki

Alternatywny zapis:

nastąpiło duże ożywienie. Studiowanie dzieł myślicieli poprzednich epok skutkowało formułowaniem teorii wzajemnie się wykluczających i pełnych wewnętrznych antynomii. Metody dociekania prawdy o świecie i człowieku z jednej strony odwoływały się do rozumu, z drugiej zaś - dostrzegając jego ograniczenia - sięgały do rozważań natury metafizycznej. W dużym stopniu przyczyniły się do tego: kryzys ideałów renesansowych, poczuci nietrwałości świata, rozwijający się ruch kontrreformacyjny oraz narastające konflikty religijne. Siedemnastowieczni myśliciele, chcąc objąć całość zagadnień filozoficznych, wykorzystywali różne metody dociekań, często ze sobą sprzecznych. Filozofowie: - Kartezjusz - Cogito ergo sum - Myślę, więc jestem, Rozprawa o Metodzie - Blaise Pascal - Myśli - Baruch Spinoza - more geometrico - Na wzór geometrii - Gottfried Wilhelm Leibniz - kontynuator racjonalizmu kartezjańskiego 6. Koncept Koncept - wizja/pomysł Poezja banalna - ważny jest pomysł, by napisać coś tak banalnego w dany sposób. Poezja ziemskich rozkoszy / Poezja barokowego konceptu: Do Trupa - Jan Andrzej Morsztyn - Sonet Włoski Niestatek - Jan Andrzej Morsztyn Na oczy królewny angielskiej - Daniel Naborowski Do Anny - Daniel Naborowski 7. Poezja metafizyczna: - kruchość życia - vanitas vanitatum Kto pisał: John Donne: Sonet VI Mikołaj Sęp Szarzyński: Sonet IV, Sonet V, Marność Daniel Naborowski: Krótkość Żywota, Cnota grunt wszystkiemu 8. POLSKA a) Literatura: - Mikołaj Sęp Szarzyński (ok. 1550 - 1581) - Daniel Naborowski (1573-1640) - Jan Andrzej Morsztyn (1621-1693) - Wacław Potocki (1621-1696) - Jan Chryzostom Pasek (ok. 1636 - 1701) - Józef Baka (ok. 1706-1780) Barokowo Poezja Metafizyczna: - Mikołaj Sęp Szarzyński - Daniel Naborowski Poezja księdza Józefa Baki: - grafomania - pisanie bezwartościowych utworów literackich przez osoby pozbawione talentu - Uwagi śmierci niechybnej oraz Uwagi rzeczy ostatecznych i złości grzechowej - utwór: Młodym uwaga - Temat śmierci - danse macabre - literatura średniowieczna - Warto korzystać z życia, bo wszystko co się dzieje jest nieodwracalne i śmierć może nadejść w każdym momencie Poezja Barokowego Konceptu: - Jan Andrzej Morsztyn - Daniel Naborowski Poezja Wacława Potockiego: - Krytyka szlachty sarmackiej: brak zainteresowania sprawami polskimi, życie w bogactwie, tworzenie nowych praw będących przychylnymi tylko dla szlachty. - Zbytki polskie - Nierządem Polska stoi - Transakcja wojny chocimskiej - Przebieg Bitwy Pod Chocimiem (1620-1621) - powstał w 1670 r. - epos składający się z 10 części. - Przemowa hetmana Jana Karola Chodkiewicza. - negatywny opis Turków - zagrzanie Polaków do walki. Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska: - pojawienie się makaronizmów (czyli wyrazów zapożyczonych z języków obcych) - pojawienie się latynizmów (wyrazów zapożyczonych z języka łacińskiego) - budowa zdań tak jak w łacinie - orzeczenie na końcu - pisane prozą, opisujące wydarzenia z przeszłości. - opisanie życia szlachty sarmackiej (kłótliwa, wielkie bogactwo) b) Sztuka/architektura: - powstanie wielu kościołów - powstanie budowli na wzór francuski (np.: pałac w Wilanowie) c) Sarmatyzm: Szlachta uważa, że wywodzi się od ludu sarmackiego, czyli starożytnego ludu koczowniczo- pasterskiego o rodowodzie irańskim słynącego z doskonałego rzemiosła wojennego. Ptolemeusz umiejscowił lud sarmacki w pobliżu Wisły na terenach polskich, stąd przekonanie szlachty o jej sarmackim rodowodzie. RÓŻNE OBLICZA SARMATYZMU ZALETY Przywiązanie do wolności Poczucie dumy narodowej Miłość do ojczyzny Kultywowanie tradycji Przywiązanie do wiary ojców Odwaga, waleczność Gościnność Krasomówstwo pas żupan baczmagi WADY Samowola, anarchia Megalomania (przecenienie własnej wartości, wysokie mniemanie o sobie) Ksenofobia (niechęć, lęk i negatywne nastawienie do innych narodów) Życie ponad stan, pijaństwo, wystawne uroczystości Zaściankowość, konserwatyzm, sprzeciwianie się postępowi i rozwojowi oświaty Nietolerancja wobec innych wyznawców religii Awanturnictwo, kłótliwość Gadulstwo kołpak kontusz karabela spodnie