Strona 2: Twórcy i dzieła Oświecenia w Polsce

Twórcy oświecenia w Polsce i ich najważniejsze dzieła:

1. Ignacy Krasicki (1735-1800):
   • Biskup, wydawca "Monitora"
   • "Hymn do miłości ojczyzny" - utwór klasycystyczny o uniwersalnej wymowie patriotycznej
   • "Świat zepsuty" - satyra skłaniająca do refleksji nad stanem kraju
   • "Do króla" - refleksje nad przyczynami nieszczęść Polski po I rozbiorze

Example: "Hymn do miłości ojczyzny" Krasickiego to przykład klasycystycznego utworu o tematyce patriotycznej, charakteryzujący się podniosłym nastrojem i rytmicznością.

2. Franciszek Karpiński:
   • "Laura i Filon" - utwór sentymentalny, inspirowany filozofią Rousseau
   • Twórca sielanek, wierszy miłosnych i religijnych

Highlight: Cechy literatury oświecenia widoczne w twórczości Karpińskiego to sentymentalizm, kierowanie się głosem serca oraz przekonanie, że źródłem poezji jest "czułość serca".

3. Franciszek Kniaźnin:
   • Twórca poezji rokokowej

Cechy oświecenia w Polsce widoczne w literaturze:

• Satyra jako popularny gatunek literacki
• Krytyka obyczajów i poglądów grup społecznych
• Wykorzystanie ironii, karykatury i hiperboli
• Optymizm i wiara w możliwość naprawy świata

Definition: Satyra to gatunek literacki wywodzący się z antyku, który w oświeceniu przeżywał rozkwit. Charakteryzuje się ośmieszaniem i krytykowaniem obyczajów, poglądów i zachowań społecznych.

Literatura oświecenia w Polsce obejmowała również:

• Sielanki - utwory przedstawiające idylliczne życie wiejskie
• Bajki (np. "Jagnię i wilcy", "Ptaszki w klatce" Krasickiego)
• Wiersze patriotyczne

Vocabulary: Paralelizm tematyczny - technika literacka polegająca na ukazywaniu uczuć poprzez odwołania do natury, często stosowana w sielankach.

Oświecenie - powtórzenie przed sprawdzianem powinno obejmować znajomość głównych nurtów filozoficznych, cech literatury klasycystycznej i sentymentalnej oraz najważniejszych twórców i ich dzieł.