Strona 2: Twórcy i dzieła Oświecenia w Polsce
Twórcy oświecenia w Polsce i ich najważniejsze dzieła:
- Ignacy Krasicki 1735−1800:
Biskup, wydawca "Monitora"
"Hymn do miłości ojczyzny" - utwór klasycystyczny o uniwersalnej wymowie patriotycznej
"Świat zepsuty" - satyra skłaniająca do refleksji nad stanem kraju
"Do króla" - refleksje nad przyczynami nieszczęść Polski po I rozbiorze
Example: "Hymn do miłości ojczyzny" Krasickiego to przykład klasycystycznego utworu o tematyce patriotycznej, charakteryzujący się podniosłym nastrojem i rytmicznością.
- Franciszek Karpiński:
"Laura i Filon" - utwór sentymentalny, inspirowany filozofią Rousseau
Twórca sielanek, wierszy miłosnych i religijnych
Highlight: Cechy literatury oświecenia widoczne w twórczości Karpińskiego to sentymentalizm, kierowanie się głosem serca oraz przekonanie, że źródłem poezji jest "czułość serca".
- Franciszek Kniaźnin:
Twórca poezji rokokowej
Cechy oświecenia w Polsce widoczne w literaturze:
- Satyra jako popularny gatunek literacki
- Krytyka obyczajów i poglądów grup społecznych
- Wykorzystanie ironii, karykatury i hiperboli
- Optymizm i wiara w możliwość naprawy świata
Definition: Satyra to gatunek literacki wywodzący się z antyku, który w oświeceniu przeżywał rozkwit. Charakteryzuje się ośmieszaniem i krytykowaniem obyczajów, poglądów i zachowań społecznych.
Literatura oświecenia w Polsce obejmowała również:
- Sielanki - utwory przedstawiające idylliczne życie wiejskie
- Bajki np."Jagnięiwilcy","Ptaszkiwklatce"Krasickiego
- Wiersze patriotyczne
Vocabulary: Paralelizm tematyczny - technika literacka polegająca na ukazywaniu uczuć poprzez odwołania do natury, często stosowana w sielankach.
Oświecenie - powtórzenie przed sprawdzianem powinno obejmować znajomość głównych nurtów filozoficznych, cech literatury klasycystycznej i sentymentalnej oraz najważniejszych twórców i ich dzieł.
