Alternatywny zapis:

góry Mont Blanc). Akt II rozgrywa się w różnych punktach Warszawy (plac przed Zamkiem Królewskim, loch podziemny w kościele św. Jana, sala zamkowa, szpital dla obłąkanych, plac Saski, więzienie, plac Marsowy) w czasie koronacji cara Mikołaja I na króla Polski, a więc w 1829 roku. Historyczny czas i przestrzeń poszerzone zostały w Kordianie o wymiar mityczny (boski i szatański). W utworze znaleźć można również odwołania do powstania listopadowego (1830) i czasów po jego upadku. Bohaterowie:" ✩Kordian- stanowi wzorzec bohatera romantycznego. Czytelnik obserwuje, jak dojrzewa i zmienia swój światopogląd. Jest więc bohaterem dynamicznym. Akcja dramatu obejmuje jego losy od piętnastego roku życia do otrzymania wyroku śmierci. Kordian urodził się na początku XIX wieku, w rodzinie szlacheckiej. Posiada tytut grafa, który traci chwilę przed egzekucją. Chłopak został wychowany przez owdowiałą matkę. Na początku utworu, Kordian ma piętnaście lat i mieszka w szlacheckim dworku. Cierpi na chorobę wieku, tzw. weltschmerz. Jest znudzony swoją egzystencją, z niczego nie czerpie radości. Pragnie bohaterskich czynów, ale pozostaje bierny. Nie wie, co konkretnie powinien zrobić. Jest nadmiernie wrażliwym marzycielem i idealista. Jego przygnębienie potęguje nieszczęśliwa miłość do Laury, która jest od niego kilka lat starsza i nie traktuje adoratora poważnie. Kordian pisze dla niej wiersze miłosne, w których sugeruje, że zamierza popełnić samobójstwo. Jego jedynym przyjacielem jest stary stuga Grzegorz, który swoimi opowieściami próbuje rozbudzić w paniczu uczucia patriotyczne. Kordian jest jednak zbyt słaby psychicznie, próbuje popełnić samobójstwo. W wieku około dwudziestu lat, Kordian zaczyna podróżować po Europie. Kolejne miejsca weryfikują jego światopogląd. Chłopak znosi szereg rozczarowań i pozbywa się dawnych ideałów, w które ślepo wierzył. Zdaje sobie sprawę, że pieniądze odgrywają najważniejszą rolę na świecie, nawet miłość można kupić. Dowiaduje się też, że papież nie popiera buntu Polaków przeciwko carowi. Przełom w postawie Kordiana dokonuje się na szczycie Mont Blanc. Zmienia się z romantycznego pesymisty w wojownika o wolność. Tworzy koncepcję Polski, jako Winkelrieda narodów. Po powrocie do Warszawy, Kordian przestawia się, jako Podchorąży. Rozczarowuje go postawa spiskowców, którzy nie popierają jego zamiaru zabójstwa cara. Kordian postanawia działać sam, ale mdleje przed sypialnia cara. Pokonują go wewnętrzne ograniczenia. Okazuje się słaby psychicznie, ale silny moralnie. Zbrodnia w imię wyższego dobra pozostaje zbrodnia. Kordian zostaje uznany za obłąkanego. W szpitalu psychiatrycznym, spotyka szatana. ukrywającego się pod postacia Doktora. Zdaje sobie sprawę, że samotna jednostka nie jest w stanie zmienić świata. Kordian zostaje skazany na śmierć, mimo że dokonuje niesamowitego czynu - przeskakuje konno nad wzniesionymi przez żołnierzy bagnetami. Jego koniec jest niejasny, nie wiadomo czy posłaniec zdąży dotrzeć na czas z aktem uniewinnienia. ✩Grzegorz- to stary stuga Kordiana. Jest człowiekiem doświadczonym życiowo, walczył w legionach u boku Napoleona. Brał udział w walkach w Egipcie oraz kampanii rosyjskiej. Jest dobrym gawędziarzem, opowiada historię Janka, szyjącego psom buty oraz relacje z wypraw wojennych. Grzegorz pozostaje wierny Kordianowi do samego końca, przychodzi do jego celi, aby się pożegnać. ✩Laura- to pierwsza miłość Kordiana. Dziewczyna jest kilka lat od niego starsza i nie traktuje jego uczuć poważnie. Towarzyszy mu w pieszych i konnych wycieczkach. Domyśla się, że Kordian się w niej zakochał, ponieważ czyła jego wiersze. Za późno zdaje sobie sprawę, że chłopak zamierza popełnić samobójstwo ✩Wioletta- mieszka z Kordianem we włoskiej willi. Jest bardzo urodziwą, ale też interesowną kobietą. Jest z Kordianem, dopóki ten ma pieniądze. Gdy kłamie, że wszystko przegrał, kobieta natychmiast postanawia odejść. Papież jest bardziej politykiem, niż głową Kościoła. Sympatyzuje z prawosławną Rosją, uważa że Polacy powinni być posłuszni carowi. Jest przekonany, że Bóg nie popiera zbrojnych powstań. Jego postać dopełnia Luterek, mówiąca po łacinie papuga. ✩Prezes-przewodzi spotkaniu spiskowców, spotykających się po koronacji cara na króla Polski. Ułożsamia się go z Julianem Ursynem Niemcewiczem. Jest doświadczonym mężczyzną w podeszłym wieku, dlatego posiada autorytet wśród spiskowców. Sprzeciwia się planom zamordowania cara, ponieważ obawia się represji. Uważa, że należy powoli przygotowywać się do walki. Zostaje oskarżony o tchórzostwo. Gdy Kordian decyduje się na samotne królobójstwo, Prezes umywa ręce. ✩Ksiądz- również bierze udział w spotkaniu spiskowców. Nie popiera planów morderstwa cara. Obawia się moralnych konsekwencji tego niewybaczalnego grzechu. ☆Starzec z Ludu-popiera Kordiana. Uważa, że zbrodnia popełniona dla wyższego dobra, zostanie wybaczona. ☆Car Mikołaj 1 - zostaje uroczyście koronowany na króla Polski. Zdaje sobie sprawę, że nie ma poparcia wśród Polaków. Pozostaje w konflikcie ze swoim bratem, Wielkim Księciem Konstantym, którego podejrzewa o spisek. Car jest okrutny i dręczy poddanych licznymi represjami, między innymi zsyłkami na Sybir. Wydaje wyrok śmierci na Kordiana, mimo że ten zdołał przeskoczyć konno nad wzniesionymi bagnetami. Cofa go dopiero w obawie przed buntem, wywołanym przez księcia Konstantego. ✩Wielki Książę Konstanty- sprawuje władzę nad polskim wojskiem. Chce udowodnić, że może samodzielnie podejmować decyzje, dlatego każe Kordianowi przeskoczyć nad wzniesionymi bagnetami. Brat wydaje jednak wyrok śmierci, wbrew jego woli. Konstanty jest okrutny, uderza kobietę z dzieckiem, w przeszłości porwał i zamordował młoda Angielkę. Ma pretensje do młodszego brata, ponieważ sam powinien zasiąść na tronie. ✩W utworze pojawiają się również postaci fantastyczne, do których należą diabły, czarownice i szatani. Przygotowują się na początek XIX wieku i realnie wpływają na losy świata. Tworzą przy szłych przywódców powstania listopadowego, przez co przyczyniają się do jego klęski. Strach, Imagi nacja i diabet, pod postacią Doktora, powstrzymują go przed morderstwem cara. Postaci Prologu- to uosobienie trzech koncepcji poeziji. Pierwsza z nich reprezentuje mesjanizm, rozpowszechniany przez Adama Mickiewicza. Druga Postać Prologu neguje idee, mesjanizmu i uważa, że poezja nie wpływu na rzeczywistość. Trzecią z nich można ułożsamiać ze Słowackim. Uważa, że literatura stoi na straży wartości i kształtuje świadomość narodową młodzieży. W szpitalu psychiatrycznym, diabet pokazuje Kordianowi dwóch wariatów. Jeden z nich myśli, że jest drzewem krzyża, na którym powieszono Chrystusa. Drugiemu z nich wydaje się, że podtrzymuje na swoich barkach nieboskton, jak mityczny Atlas. Plan wydarzeń: Przygotowanie 1. Szatan i Czarownice w Sylwestra 1799 r. stwarzają przywódców dla narodu, który powstać do walki. Prolog 2. Trzy postawy wobec trudnej sytuacji kraju. Akty I, II, III 1. Kordian, nie znajdując sensu życia, postanawia popełnić samobójstwo, próba się nie udaje. 2. Weryfikacja poglądów bohatera na życie - pobyt w Londynie, Dover, we Włoszech i w Watykanie. 3. Podjęcie decyzji o działaniu w imię wolności ojczyzny. 4. Lud zgromadzony na Placu Zamkowym oczekuje na przejście cara. 5. Car zostaje koronowany na króla polskiego. 6. Tłum udaje się na ucztę. P. W podziemiach kościoła św. Jana gromadzą się spiskowcy. 8. Odbywa się głosowanie w sprawie zabójstwa cara. 9. Kordian postanawia zabić cara. 10. W ostatniej chwili, pokonany przez Strach i Imaginację, pada przed drzwiami sypialni cara. II. Kordian i Doktor rozmawiają w szpitalu wariatów na temat sensu poświęcenia. 12. Car wydaje rozkaz rozstrzelania Kordiana. 13. Spowiedź Kordiana. 14. Kłótnia księcia Konstantego i cara Mikołaja. 15. Przygotowania do egzekucji. * Wędrówka Kordiana: Miejsce pobytu Londyn Dover Włochy Watykan Wcielenie "ja" Ubywatel nowoczesnego miasta Odkrycie posępnego piękna Romantyczny poeta miejsca opisywanego przez dzieło Szekspira Kochanek Cel wędrówki Poznanie centrum nowożytnej cywilizacji kapitalistycznej Polak-katolik ma Zaznanie miłości zmysłowej (amor profanus) Spotkanie z Papieżem w celu poświęcenia ziemi zroszonej krwią polskich męczenników Wiedza o świecie Tudzie niewolnikami pieniądza, pieniądz daje władzę, za pieniądze można kupić pamięć o potomnych Sztuka jest iluzją (kłamstwem), geniusz dzieł Szekspira przewyższa rzeczywistość miłość można kupić za pieniądze Papież nie interesuje się losem Polaków, sensem życia Papieża jest korzystanie z rozrywek Wnioski: -wędrówka prowadzi Kordiana przez typowe miejsca europejskich wojaży z XVIII i XIX wieku -wędrówka syntezą ówczesnego świata * -próba odnalezienia się w typowych rolach -maski przybrane przez bohatera nie są dla niego satysfakcjonujące -obrane cele wędrówki stanowią próbę poznania cywilizacji Europy -wędrówka jest przyczyną szeregu rozczarowań -kolejne etapy wojażu dekonstuują podstawowe mity dla kultury Europy *Psychologiczne aspekty wędrówki: Jakkolwiek wędrówka Kordiana wpisuje się w jeden z obiegowych motywów literatury 1. połowy XIX w.., to należy zwrócić uwagę na jej uniwersalny z punktu widzenia psychologii charakter. Akt II ukazuje Kordiana jako dojrzałego młodzieńca, konfrontujacego chłopięce marzenia z obiektywnym obrazem rzeczywistości. Przekraczając granicę bezpiecznej szlacheckiej arkadii (por. Akt 1). Kordian otwiera się na świat, szuka swojego ja" wśród tych oferowanych przez społeczeństwo XIX w. Ostatecznie podróż okazuje się bolesnym doświadczeniem, uświadamiającym bohaterowi Słowackiego, że zaistnienie w świecie jest tylko możliwe w sytuacji przyjęcia obcej tożsamości. Dojrzałość Kordiana objawia się w sile przeciwstawienia się schematom społecznym i pokusom dostatniego życia. Motyw podróży: * -.człowiek jako istota wędrowna" jako jeden z głównych motywów romantycznej antropologii, - wieloaspektowość romantycznych wędrówek (np. podróż inicjacyjna, tutaczka, pielgrzymka itd.); - rozmaite typy romantycznych podróży (np. podróż do stolic europejskich, do wód" jako zjawisko określane mianem grand tour: podróże na Wschód do Ziemi Świętej, krain orientalnych: podróże .ku centrum" jako przejaw fascynacji kulturą ludową). dramat biograficzny → dramatyczna wersja popularnej na przełomie XVIII i XIX w. powieści edu- kacyjnej, niem. Bildungsroman; fabula dramatu koncentruje się na ukazaniu pro- cesu dojrzewania tytułowego bohatera Kordian dramat o losach pokolenia powstańców → Kordian jako przedstawiciel poko- lenia młodych ludzi dojrzewających w zniewolonym kraju, marzących o rewo- lucji itd. dramat historiozoficzny → dramat ukazujący szatańską wizję historii Polski, Europy i świata, por. Przygotowanie). Losy Kordiana, tytułowego bohatera dramatu, jako element łączący rozmaite aspekty fabularno-tematyczne dzieła. [O Janku, co psom szył buty...] - - powiastka dydaktyczna w stylu XVIII- -wiecznych opowieści; - żartobliwość historyjki. Wspomnienie wyprawy do Egiptu gatunek opowieści i jej nastrój - gawęda żołnierska; - rubaszność stylu. fabuła - sens dosłowny - historia Janka, który dzięki przypadkowi - opowieść przedstawiająca jeden z epi- i własnemu sprytowi zyskał posadę na dworze królewskim. zodów wyprawy Napoleona do Egiptu (bitwa pod piramidami). - Janek (prosty chłopak z ludu); - nieprzykładający się do nauki; - zaradny, samodzielny, sprytny; - wykorzystując okazję, staje się dworzani- nem; - umiejętność szycia butów psom staje się sposobem na dostatnie życie. - anonimowi żołnierze biorący udział w wyprawie (dzięki ich poświęceniu Na- poleon zrealizował swoje ambitne plany). bohaterowie opowieści - Napoleon (romantyczny synonim geniu-- szu); WNIOSKI Historia Kazimierza - wspomnienie byłego Sybiraka; - powaga, dramatyzm. - dzieje Kazimierza, młodego oficera, w świetle tragicznych losów internowa- nych żołnierzy. Kazimierz jako tragiczny bohater opowie- ści Grzegorza; - heroiczny czyn Kazimierza zapewnia mu sławę wśród potomnych; - Kazimierz ucieleśnieniem odwagi, deter- minacji oraz nieustępliwości. WNIOSKI życiowa droga Janka jako alternatywa dla - wspomnienie wydarzeń z przeszłości po- - dzieje Kazimierza apoteozą romantyczne- bierności Kordiana: go heroizmu twierdzeniem wyjątkowości śmiertelnika; historia z żołnierskiego życia dowodem - tonacja historii kontrastem dla nastroju - historia z żołnierskiego życia dowodem - losy Kazimierza zapowiedzią losów Kor- diana (bohater nie jest tego świadomy). Kordiana. na wspaniałość epoki napoleońskiej. - historie kontrastem dla pesymistycznego sensu refleksji Kordiana wyrażonego w monologu otwierającym Akt 1; przywołane przez Grzegorza postaci uwypuklaja negatywne cechy osobowości Kordiana (np. refleksyjność, bierność, bezcelowość / jałowość egzystencji); - historie łączy motyw parenetyczny (Janek. Napoleon i Kazimierz jako bohaterowie pozytywni / wzory egzystencji).