Autoportret Davida Beila
Autoportret Davida Beila powstał w 1651 roku w okresie baroku. Jest to autoportret przedstawiający samego artystę. Malarz użył symboliki przedmiotów na obrazie do wyrażenia motywu vanitas. Wykorzystał ciemne barwy związane ze śmiercią, które podkreślają motyw vanitas. Na obrazie można dostrzec czaszkę, wypalającą się świecę, banknoty, odbicie postaci na obrazie kilkadziesiąt lat starszej, a także przyjemności takie jak bogactwa i używki, które symbolizują vanitas vanitatum et omnia vanitas. Warto zauważyć portret trzymany w lewej ręce przez malarza, który oznacza przemijalność ludzkiego życia. Portret przedstawia Davida Beila dużo starszego od postaci po lewej stronie obrazu.
"Trwałość pamięci" - Salvador Dali
Obraz "Trwałość pamięci" Salvadora Daliego prezentuje roztapiające się zegary, symbolizujące przemijanie. Zegar zamknięty ma za zadanie symbolizować strach przed śmiercią i tym, co po niej. W obrazie również znajduje się martwe, zgniłe drzewo oraz trudna do zidentyfikowania istota, która może być martwa lub konająca. Barwy życia są minimalne, a dominują błękit, czerń i czerwień - kolory kojarzone z życiem i śmiercią.
"Sen księcia" - Antoni de Parada
Obraz "Sen księcia" przedstawia anielską postać trzymającą białą szatę z napisem "zawsze męka szybko upływa i szybko przemija". Oprócz tego, na obrazie znajdują się różne symbole, takie jak monety symbolizujące bezwartościowość dóbr materialnych, maska, czaszka, nuty symbolizujące rytm życia, wazon z bukietem kwiatów (śmierć i kruchość życia), księga (o wiedzy i jej przemijalności po śmierci), zegar, biżuteria, portret, zgaszona świeca. Obraz ukazuje też globus przykryty płótnem, symbolizujący Teater Mundi - czyli przekonanie, że świat jest teatrem, a aktorami są ludzie.
Vanitas w literaturze baroku
Motyw vanitas wyrażany jest również w literaturze baroku. W utworze "Księga Koheleta" czytelnik znajdzie refleksje na temat przemijalności życia i wszystkich ziemskich dóbr. Kohelet podkreśla, że wszystko ma swój czas, a celem człowieka jest śmierć. Jest to doskonały przykład vanitas w literaturze baroku.
Motyw vanitas w sztuce i literaturze
Motyw vanitas, czyli przemijalność życia i wszystkich ziemskich dóbr, jest jednym z najczęściej podejmowanych tematów w sztuce i literaturze baroku. Zarówno malarze, jak i pisarze sięgali po różnorodne symbole, aby wyrazić to uniwersalne i ponure przesłanie. Często widuje się czaszki, zegary, owoce przemijalności oraz inne symbole przemijalności ludzkiego życia.
Współcześnie motyw vanitas nadal jest obecny w sztuce oraz literaturze. Temat przemijalności życia jest uniwersalny i wciąż aktualny dla ludzkiej psychiki. Motyw vanitas pojawia się również w sztuce współczesnej, często odwołując się do tradycyjnych symboli, takich jak zegary, czaszki czy zwiędłe kwiaty.
Vanitas, czyli memento mori, czyli pamiętaj o śmierci, to istotny element sztuki baroku. To przypomnienie o przemijalności życia, które ma na celu skłonić ludzi do refleksji nad własnym istnieniem i wartością.
Motyw vanitas pełnił i wciąż pełni istotną rolę w sztuce i literaturze, zarówno w epoce baroku, jak i we współczesności. Jego symbole przemijalności życia są wciąż rozpoznawalne i mają mocne oddziaływanie na odbiorców.
