Początki i definicja renesansu

Renesans to epoka w kulturze europejskiej, której nazwa oznacza "odrodzenie". Francuski badacz Jacob Burckhardt określił ją jako "epokę przebudzenia się twórczości i myśli ludzkiej".

Cechy renesansu obejmowały:

1. Nawiązanie do starożytności, ale z własną interpretacją idei antycznych twórców.
2. Odrzucenie średniowiecznego teocentryzmu na rzecz antropocentryzmu.
3. Docenianie życia ziemskiego jako wartości samej w sobie.
4. Podniesienie godności człowieka - rozwój humanizmu.

Definicja: Antropocentryzm to pogląd stawiający człowieka w centrum zainteresowania i uznający go za najwyższą wartość.

Czynniki kształtujące epokę renesansu:

1. Wyprawy krzyżowe (XI-XIII w.) - przyniosły do Europy arabskie tłumaczenia dzieł starożytnych.
2. Upadek Konstantynopola (1453) i odkrycie Ameryki (1492) - pobudziły zmiany gospodarcze.
3. Reformacja - ruch religijny w XVI w. dążący do reform w Kościele katolickim.
4. Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga (1450) - umożliwiło szybsze rozprzestrzenianie się wiedzy.

Highlight: Renesans ramy czasowe to ogólnie wiek XVI w Europie, ale w Polsce trwał dłużej.

Rozwój renesansu we Włoszech i humanizm

Renesans narodził się we Włoszech, gdzie nastąpił rozkwit gospodarki i kultury. Kluczowe elementy to:

1. Rozwój "państw-miast" włoskich
2. Mecenat kupców i papiestwa wspierający sztukę i naukę
3. Nowe umiejętności dyplomatów i kupców, oparte na studiowaniu filozofii i literatury

Definicja: Humanizm to renesansowy prąd umysłowy o charakterze elitarnym, koncentrujący się na sprawach człowieka, jego godności i wolności.

Idee renesansu związane z humanizmem:

• Zastąpienie teocentryzmu antropocentryzmem
• Przekonanie, że człowiek sam decyduje o tym, kim będzie
• Propagowanie harmonijnego współżycia w społeczeństwie
• Dążenie do wszechstronnego rozwoju intelektualnego i fizycznego

Quote: "Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce" - motto humanistów

Wzorzec renesansowego humanisty obejmował:

• Gruntowną wiedzę
• Sprawność fizyczną
• Umiejętność cieszenia się życiem

Highlight: Humanizm w literaturze renesansu przejawiał się w tworzeniu w językach narodowych, co umożliwiło wymianę intelektualną z Zachodem.