Ramy czasowe i główne cechy renesansu

Renesans, znany również jako odrodzenie, to pierwsza epoka w dziejach kultury europejskiej, trwająca od XV do XVI wieku. Nazwa ta, wprowadzona przez Jakuba Burckhardta, odzwierciedla dążenie do odrodzenia życia duchowego, umysłowego i artystycznego poprzez zmianę sposobu pojmowania świata i myślenia o człowieku.

Highlight: Ramy czasowe renesansu w Europie obejmują XV i XVI wiek, co stanowi kluczowy okres w rozwoju kultury europejskiej.

Główne cechy renesansu to:

1. Powrót do tradycji antycznej
2. Dążenie do swobody twórczej
3. Dystansowanie się od dominujących autorytetów (kościół, cesarz, monarcha)

Example: W Polsce XVI wiek nazwano "złotym wiekiem" kultury polskiej, ze względu na ogromny wzrost znaczenia kraju w różnych dziedzinach życia na arenie międzynarodowej.

Najważniejsze wydarzenia epoki renesansu:

• Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga (1455 r.)
• Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (1492 r.)
• Pierwsza podróż dookoła świata Ferdynanda Magellana (1519 r.)

Definition: Humanizm to nurt filozoficzny lub światopogląd oparty na racjonalnym myśleniu, wyrażający troskę o potrzeby, szczęście, godność i swobodny rozwój człowieka w jego środowiskach społecznym i naturalnym.

Humanizm w renesansie dzieli się na:

• Wzorce antyczne
• Indywidualizm
• Antropocentryzm
• Języki narodowe

Vocabulary: Poeta doctus - poeta uczony, ideał twórcy, który doskonale poznał dorobek antyku i dzieła uznanych współczesnych humanistów.

Definition: Antropocentryzm w renesansie to pogląd uznający wyjątkową pozycję człowieka na świecie, według którego punktem odniesienia wszystkich zjawisk i rzeczy powinien być człowiek.

Reformacja, myśliciele renesansu i cechy stylu renesansowego

Reformacja renesans co to i jakie miała znaczenie? Reformacja to ruch dążący do odnowy życia religijnego, zapoczątkowany przez niemieckiego zakonnika Marcina Lutra. Jego 95 tez przeciwko praktyce sprzedaży odpustów doprowadziło do rozłamu w kościele i ożywienia umysłowego.

Highlight: Reformacja renesans przyczyny i skutki obejmują dążenie do odnowy życia religijnego, co doprowadziło do rozłamu w kościele i rozwoju piśmiennictwa w językach narodowych.

Reformacja dzieli się na:

• Katolicyzm
• Luteranizm
• Kalwinizm
• Anglikanizm
• Husytyzm (bracia czescy)
• Arianizm (bracia polscy)

Wybitni myśliciele renesansu:

1. Erazm z Rotterdamu - krytykował wiedzę opartą jedynie na dogmatach i autorytetach
2. Niccolò Machiavelli - autor koncepcji władzy opartej na przebiegłości i skuteczności
3. Michel de Montaigne - dowodził subiektywności i względności wszelkich sądów

Quote: "Życie zgodne z cnotami wystarczy, by zapewnić człowiekowi zbawienie" - Erazm z Rotterdamu

Cechy charakterystyczne dla stylu renesansowego w architekturze:

• Trójkątne fronty
• Kolumny i portyki
• Budowle na planie koła i kwadratu
• Sklepienia kolebkowe i kopuły
• Arkady i łuki półkoliste
• Budownictwo świeckie: ratusze, wille podmiejskie, pałace, kamienice
• Układy miast na planach geometrycznych

Vocabulary: Mecenat - trwała opieka bogatego miłośnika sztuki nad artystą, zapewniająca twórcom możliwości rozwoju i stabilizację finansową.

Renesans w Polsce reprezentowali wybitni twórcy:

1. Mikołaj Rej - "ojciec literatury" i "ojciec języka polskiego"
2. Jan Kochanowski - poeta doctus, prawdziwy człowiek renesansu

Example: Jan Kochanowski w swoich dziełach wykorzystywał wzorce antyczne, tworząc parafrazy i wprowadzając koncepcję "exegi monumentum" - nieśmiertelnej sławy poety.

Sztuka renesansu notatka podkreśla znaczenie takich elementów jak perspektywa, naśladowanie natury i kasetonowe stropy, które stały się charakterystyczne dla tego okresu w historii sztuki europejskiej.