Środki stylistyczne - klucz do interpretacji literatury
Środki stylistyczne to specjalne chwyty językowe, które autorzy stosują, by ich teksty były bardziej wyraziste i poruszające. Epitet to określenie rzeczownika (duży, mały, gruby), które nadaje mu dodatkowy odcień znaczeniowy. Z kolei porównanie zestawia dwa przedmioty ze względu na ich podobieństwo, a jego rozbudowaną formą jest porównanie homeryckie, tworzące samodzielny obraz poetycki.
Przenośnia (metafora) powstaje poprzez nietypowe połączenie wyrazów, tworząc nowe znaczenie ("niebo w gębie"). Wśród powtórzeń wyróżniamy anaforę (powtórzenie na początku zdania), epiforę (powtórzenie na końcu zdania) oraz paralelizm (powtórzenie całego zdania). Onomatopeja naśladuje dźwięki (miau, trzask, plusk), a ożywienie nadaje przedmiotom cechy istot żywych.
Personifikacja idzie o krok dalej i przypisuje przedmiotom cechy ludzkie. Apostrofa to bezpośredni zwrot do osoby lub rzeczy, a oksymoron łączy wyrazy o przeciwstawnym znaczeniu ("gorący lód"). Pytanie retoryczne nie wymaga odpowiedzi, jest ona bowiem oczywista. Archaizmy to wyrazy przestarzałe, a neologizmy to nowo utworzone słowa.
Warto zapamiętać! Różnica między alegorią a symbolem jest kluczowa - alegoria ma jedno, konkretne znaczenie (berło jako władza), podczas gdy symbol może być interpretowany na wiele sposobów (kot symbolizujący zwinność, piękno, egoizm czy magię).
Pozostałe środki to m.in.: hiperbola (wyolbrzymienie), antyteza (zestawienie przeciwieństw), eufemizm (złagodzenie dosadnego wyrażenia), synekdocha i metonimia (zastępowanie nazwy całości nazwą części lub nazwą powiązaną), inwersja (przestawienie szyku zdania), elipsa (opuszczenie wyrazu), eufonia (harmonijne brzmienie), aliteracja (powtarzanie tych samych głosek) oraz synestezja (mieszanie wrażeń zmysłowych, np. "jasny głos").