Środki stylistyczne składniowe i figury retoryczne
Na tej stronie omówiono środki stylistyczne związane ze składnią oraz figury retoryczne, które są niezbędne do pełnego zrozumienia stylistyki tekstu. Te elementy są często wykorzystywane w ćwiczeniach ze środków stylistycznych.
Wśród środków składniowych wyróżniamy:
- Inwersja - to szyk przestawny, niezwykły układ wyrazów w zdaniu, który pełni funkcję poetycką i ekspresywną.
Przykład: "Od niebieskiej piękniejsza kolorów"
- Elipsa - pominięcie jakiegoś składnika w zdaniu, które wymaga zrozumienia kontekstu. Pełni funkcję ekspresywną i poetycką.
Przykład: "Chcę chleba" (pominięte "zjeść")
- Powtórzenie - wielokrotne występowanie wyrazu w wypowiedzi, służące podkreśleniu znaczenia i tworzeniu efektu brzmieniowego.
Przykład: "Przyjdźcie do mnie, przyjdźcie wszystkie, przyjdźcie dzisiaj"
- Paralelizm - powtórzenie schematu składniowego, pełniące funkcję brzmieniową i poetycką.
Figury retoryczne obejmują:
- Anafora - powtórzenie wyrazu na początku zdania, strofy lub wersu.
Przykład: "Jak moje oczy, Jak myśl"
- Epifora - powtórzenie wyrazu na końcu segmentów wypowiedzi.
Przykład: "Jak biała Niagara... jak biała Niagara"
- Apostrofa - uroczysty, bezpośredni zwrot do adresata, pełniący funkcję impresywną.
Przykład: "Orła twych lotów potęgo"
-
Inwokacja - rozbudowana apostrofa, zazwyczaj z prośbą o natchnienie.
-
Pytanie retoryczne - pytanie bez wyrażenia wątpliwości, służące funkcji ekspresywnej i poetyckiej.
Przykład: "Czy tak można?"
- Antyteza - zestawienie skontrastowanych zdań, tworzące efekt brzmieniowy i poetycki.
Przykład: "Ma granice - nieskończony"
- Parenteza - wypowiedź w nawiasie, pełniąca funkcję metajęzykową.
Przykład: "(A lato było piękne tego roku)"
- Enumeracja - wymienienie kolejnych elementów pewnej całości.
Przykład: "cień, dym, wiatr"
- Eksklamacja - wypowiedź z wykrzyknikiem, często poza zdaniem, pełniąca funkcję ekspresywną i impresywną.
Przykład: "Tak pięknie!"
- Gradacja - uszeregowanie elementów rosnąco lub malejąco, tworząca efekt brzmieniowy i poetycki.
Środki stylistyczne - przykłady i funkcje przedstawione powyżej są kluczowe dla analizy literackiej. Sprawdzian - środki stylistyczne klasa 8 często obejmuje identyfikację i interpretację tych elementów w tekście.
