Struktura rozprawki maturalnej
Rozprawka maturalna to forma wypowiedzi pisemnej wymagająca od ucznia umiejętności analizy problemu, formułowania tezy i jej obrony za pomocą argumentów. Przykładowa rozprawka maturalna CKE składa się z trzech głównych części: wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
Wstęp
Wstęp rozprawki powinien:
- Krótko wprowadzać w temat
- Bezpośrednio odnosić się do tematu pracy
- Zachęcać do dalszej lektury
- Przedstawiać tezę lub hipotezę autora
Przykład: Wstęp do rozprawki na temat "Pieniądze - siła napędowa ludzkich marzeń czy mamona, niszcząca relacje międzyludzkie?":
"Współczesne społeczeństwo nazywa się społeczeństwem konsumpcyjnym: robienie zakupów i poprawianie w ten sposób jakości własnego życia stało się bardzo popularne. Jednak nie jest to cecha charakterystyczna wyłącznie dla współczesności: od wieków ludzie starali się zdobywać majątki i zwiększać swoje dochody. Opinie co do wpływu pieniędzy są podzielone. Niektórzy uważają, że bogactwo pozwala człowiekowi stać się szczęśliwszym, inni twierdzą, że to jedna z głównych przyczyn zepsucia moralnego. Pieniądze mogą być siłą napędową ludzkich marzeń, jeżeli są wydawane w rozsądny oraz przemyślany sposób: kiedy jednak stają się celem, nie zaś sposobem osiągnięcia owego celu, szkodzą człowiekowi."
Rozwinięcie
Rozwinięcie rozprawki powinno:
- Rozwijać temat pracy
- Przedstawiać argumenty popierające tezę
- Demonstrować znajomość lektur
- Pokazywać umiejętność rozwijania i argumentowania myśli
Highlight: W rozwinięciu kluczowe jest odwołanie się do konkretnych przykładów z literatury i innych tekstów kultury.
Przykład: Fragment rozwinięcia odwołujący się do "Lalki" Bolesława Prusa:
"W 'Lalce' Bolesława Prusa motyw pieniędzy jest obecny od samego początku. Ludzie mówiący o głównym bohaterze, Wokulskim, często oceniają go przez pryzmat jego fortuny, oceniając bądź rozpowiadając nieprawdziwe pogłoski. Wielu bohaterów usiłuje przypodobać się mężczyźnie, licząc na korzyści materialne, inni wykazują oznaki zazdrości. Pieniądze mogą być czynnikiem pozwalającym na nawiązanie nowych relacji, ale mogą też budzić wśród niektórych negatywne uczucia."
Zakończenie
Zakończenie rozprawki powinno:
- Podsumowywać rozważania
- Zbierać wnioski z rozwinięcia i odnosić je do tezy
- Kończyć rozważania autora
Przykład: Zakończenie rozprawki:
"Bogactwo samo w sobie nie ma wpływu na postępowanie czy samopoczucie człowieka. Stosunek do pieniędzy jest osobistą kwestią, zależną od każdej jednostki indywidualnie. Istnieje powiedzenie, że 'pieniądze szczęścia nie dają', które wiele osób uzupełnia słowami 'ale mogą mu pomóc' i zapewne jest ono najbliższe prawdy, gdyż majątek powinien być traktowany jako sposób na zapewnienie sobie szczęścia, nie jako jego wyznacznik."
Highlight: Pamiętaj, że rozprawka maturalna schemat to tylko ogólne wytyczne. Kluczem do sukcesu jest umiejętne dostosowanie tej struktury do konkretnego tematu i własnych przemyśleń.
Przykładowe rozprawki maturalne z polskiego oraz materiały do matury z polskiego dostępne na stronie CKE mogą być cennym źródłem inspiracji i pomocy w przygotowaniach do egzaminu. Warto jednak pamiętać, że najważniejsze jest rozwijanie własnego stylu pisania i umiejętności argumentacji.
