Słynne satyry Krasickiego - "Do króla", "Świat zepsuty" i "Pijaństwo"
Satyra "Do króla" mistrzowsko kontrastuje dwie postawy: człowieka oświeconego i zacofanego sarmaty. Krasicki świadomie obnażył zacofanie polskiej szlachty, która nie akceptowała wyboru Poniatowskiego. Puenta utworu jest przewrotna - narrator zaleca królowi, aby pozostał przy swoich "wadach", które w rzeczywistości są zaletami. Interpretacja tej satyry jest prosta - autor staje po stronie władcy i oświeceniowych wartości.
W satyrze "Świat zepsuty" narrator diagnozuje moralny upadek polskiego społeczeństwa. Pyta retorycznie, czy wobec szaleństw młodzieży, kłamstw i rozkradania ojczyzny nie wolno mu tego potępić. Krasicki przedstawia źródła zła i moralnego upadku: brak pobożności, pogoń za zbytkami oraz rezygnację z wartości cenionych przez przodków (honor, prawość).
💡 Zwróć uwagę na alegorię państwa-okrętu w "Świecie zepsutym" - Krasicki sugeruje, że honorowo jest pozostać na tonącym statku, nawet jeśli oznacza to śmierć!
Satyra "Pijaństwo" to dialog dwóch przyjaciół. Jeden z nich opowiada, jak imieniny żony zamieniły się w pijacką libację. Z początku goście chwalili trzeźwość, ale po kilku kieliszkach zaczęli dyskutować o polityce, płakać nad losem ojczyzny, by w końcu pobić się. Mimo że bohaterowie potępiają alkoholizm i jego skutki zniszczonezdrowie,kłoˊtnie,poroˊwnaniepijanegodo"bydlęcia", puenta utworu jest zaskakująca - rozmówca kończy wywód i... idzie napić się wódki!
Te poematowe przykłady z oświecenia świetnie pokazują, jak Krasicki poprzez ironię i humor obnażał wady społeczeństwa. Jego satyry są krótkie, ale mistrzowsko skonstruowane, co sprawia, że wciąż pozostają aktualne.