Biologia dział 2 klasa 1 poziom podstawowy

Alternatywny zapis:

uczestniczy w krzepnięciu krwi. را Magner (Mg) •niezbędny do prawidłowego funkcjonovania komórek mięśniowych i nevwowych, 4 · veguluje działanie enzymów Sód (Na) i potas (K) biorą udział w przewodzeniu impulsów newwowych, ↳ uczestniczą w vegulowaniu ciśnienia krwi ovaz ilości wody w organizmie. Chlor(a) دا ↳składnik płynów ustrojowych, składnik soku zołądkowego Wybrane mikroelementy: Zelazo (Fe) ↳składnik hemoglobiny (białka transportującego then) Miedź (Cu) touczestniczy i tworzeniu melanin-barwników skory. Jod (1) ↳> składnik hormonów tarczycy, wpływa Fluor (F) składnik szkliwa, zabezpiecza zęby przed uszkodzeniami mechanicznymi. Kobalt (Co) is składnik witaminy B₁, bierze udział w powstawania erytrocytów. na prace, serca, H (H) biegum dodatni Woda w cele dorosłego stanovi ok. 65% jego masy. W układu 22. Znaczenie wody dla organizmow Woda » główny związek nieorganiczny wchodzący w skład wszystkich organizmów. Zawartość wody w organizmach jest wózna, zalezymin: ม → od tego jak bardzo aktywny jest organizm, → w jakim zyje środowisku, •czy jest zdrowy / chory, na jakim jest etapie vozwoju. Grasteczka wody ma budowę polarną » ma dwa bieguny: dodatni i ujemny. o biegun ujemny szkliwo zębów kości watrobaskova mózg 3% oko →>>> →> 2.5% 68% 42% 75% 99% nerwowego i na przemianę materi. Właściwości wody: ↳ jest dobrym vozpuszczalnikiem - vozpuszcza i transportuje vóżne substancje oraz stanowi środowisko, w którym przebiegają procesy metaboliczne w organizmach (np. enzymy działają wyłącznie w środowisku wodnym), ↳jej gęstość jest zalezna od temperatury (największa w4°C)– dzięki temu organizmy wodne mogą przetrwać zimę (voda o > gęstości opada na dno), ↳ma duże napięcie powierzchniowe- spravia to, zse utrymują się na niej niektore organizmy, ↳ ma wysokie ciepło parowania - umozliwia to termoregulację (np. pot ochładza), ↳0 ma duzze ciepło właściwe - zapewnia to ochronę przed magłymi zmianami temperatury organizmu Człowiek bez jedzenia przetrwa około 3 tygodnie, bez wody tylko 4 dni. Odwodnienie → utrata minimum 1% wody w stosunku do całej masy. ciała. Pry utracie 20% wody z organizmu człowiek nie będzie w stanie funkcjonować. 2.3. Węglowodany-budowa i znaczenie (cukry, sacharydy) Węglowodany → Związki organiczne zbudowane z atomów węgla, wodoru i Henu. cukry proste dwucykvy (cukry złożone z dwóch cukrów prostych) Cukvy proste (monosachavydy) ↓ ↓ lukoza fruktoza galaktoza Duycukry (disacharydy) maltoza laktoza sachavoza tańcuchowa!! но Wielocukvy (polisacharydy) →chityna skrobia glikogen celuloza GLUKOZA forma C H-C-OH HO-C-H I H-C-OH 1 H-C-OH CH₂OH H CH₂OH OH OH → deoksyvyboza • ich cząsteczki mają, szkielet weglowy (3-8 atomów C) vyboza • cres cukrow prostych (np. glukozdmote wysterować w postaci łańcucha lub częściej pierścienia • są słodkie w smaku i dobrze vozpuszczają się w wodzie wielocukry (cukry złożone z wielu cukrów prostych) H forma O H/OH OH pierścieniowa Cukry proste (monosacha vydy) Glukoza podstawowe źvodło enevgii dla komóvek (większość dwu- i wielocu kvów •są zbudowane z dwóch cząsteczek cukvów prostych są słodkie w smaku i dobrze vozpuszczają się w wodzie • monosacharydy łączą się wiązaniem O-glikozydowym tworząc je • są polimevami czyli dużymi cząsteczkami chemicznymi zbudowane z powtarzających się mniejszych elementów (monomevou) • nie są słodkie w smaku i słabo vozpuszczają się w wodzie lub nie vozpuszczają się w niej wcale • monosacharydy facza się, wiązaniem O-glikozydowym tworząc je wzór sumavyczny C6H12O6 Galaktozaźvódło enevgii dla komovek (składnik laktozy i niektóvých wielocukvów) Fruktoza-dodatkowe zvodło enevgii dla komóvek, łatwo przekształcana w glukozę. (niektóre dwu- i wielocukry) Występuje w owocach i miodzie. скон OH CH₂OH Weglowodany → materiał budulcowy źródło energii materiał zapasowy OH H OH O H H OH H OH OH Deoksyvyboza składnik DNA(kwasu deoksyrybonukle inowego), któvy jest nośnikiem informacji genetycznej. Ryboza -→składnik RNA(kwasy vybonukleinowego), któvy uczestniczy w powstawaniu białek Duucukvy (disacharydy) Maltoza(cukier słodowy) produkt vozkładu skvobiktova jest np. w zjavnach zbóz. Wykorzystywana do słodzenia i produkcji piwa. glukoza glukoza laktoza galaktoza Laktoza (cukiev mlekowy) skladnik mleka ssaków. Stanowi źvódło enevgii dla komóvek glukoza Sachavoza (cukier buvaczany, trzcinowy) →główna forma transportu cukrów u voślin. Wykorzystywana w przemyśle spozywczym (substancja słodzącal" glukoza Wielocukvy(polisachavydy) Skvobia mateviał zapasowy u voślin (występuje w bulwach ziemniaka i zianach zbóz). U człowieka jest trawiona w układzie pokarmowym→stanowi źvódło cukvów prostych. Odczynniki Fehlinga lill-wykorzystywane do wykrywania glukozy Płyn Lugola wykorzystywany do wykrywania skrobi 2.4. Biatka-budulec zycia ->> Białka → polimevy zbudowane z 20 vóznych aminokwasów. Aminokwasy → skład: węgiel, wodóv, tlen, azot grupa aminowa Glikogen → materiał zapasowy u zwierzął i grzybów. Uludzi gromadzony w mięsniach i watrobie, Wykorzystywany np. w czasie wysiłku fizycznego. (Synteza i vozkład →utrzymanie odpowiedniego cukru). Celuloza buduje ścianę komávkową, voślin. Hovganizmie człowieka nie jest traviona, poniewaz nie wytwarza enzymów vozkładających wiązania. Jest składnikiem błonnika pokavmowego. Chityna - buduje ściany komóvkowe grzybów ovąz szkielet zewnętrzny stawonogów, np. owadów. Tworzy twarde struktury odporne na uszkodzenia. 1)centvalnie połozonyatom wegla 2) grupa kavboksylowa(COOHI 3) grupa aminowa (-NH₂) 4) podstawnik H H maltoza H N C sacharoza C H O fruktoza grupa" kavboksylowa