Węglowodany - ważne związki organiczne
Węglowodany to związki organiczne zbudowane z atomów węgla, wodoru i tlenu. Podział węglowodanów obejmuje trzy główne grupy:
- Cukry proste monosacharydy
- Dwucukry disacharydy
- Wielocukry polisacharydy
Vocabulary: Monosacharydy to najprostsze cukry, disacharydy składają się z dwóch cząsteczek cukrów prostych, a polisacharydy to długie łańcuchy cukrów prostych.
Cukry proste przykłady to:
- Glukoza
- Fruktoza
- Galaktoza
- Ryboza
- Deoksyryboza
Cukry złożone przykłady produktów to:
- Maltoza
- Laktoza
- Sacharoza dwucukry
- Skrobia
- Glikogen
- Celuloza
- Chityna wielocukry
Właściwości cukrów złożonych różnią się od cukrów prostych:
- Dwucukry są słodkie i dobrze rozpuszczają się w wodzie
- Wielocukry nie są słodkie i słabo rozpuszczają się w wodzie
Definition: Polimery to duże cząsteczki chemiczne zbudowane z powtarzających się, mniejszych elementów zwanych monomerami.
Rola węglowodanów w organizmie człowieka jest zróżnicowana:
-
Cukry proste:
Glukoza jest podstawowym źródłem energii
Fruktoza stanowi dodatkowe źródło energii
Galaktoza jest składnikiem laktozy
Deoksyryboza wchodzi w skład DNA
Ryboza jest składnikiem RNA
-
Dwucukry:
Maltoza powstaje podczas rozkładu skrobi
Laktoza jest składnikiem mleka ssaków
Sacharoza uczestniczy w transporcie cukrów u roślin
-
Wielocukry:
Skrobia pełni rolę materiału zapasowego u roślin
Glikogen jest materiałem zapasowym u zwierząt i grzybów
Celuloza buduje ściany komórkowe roślin
Chityna tworzy ściany komórkowe grzybów i szkielet zewnętrzny stawonogów
Highlight: Węglowodany przyswajalne i nieprzyswajalne pełnią różne funkcje w organizmie. Przyswajalne są źródłem energii, podczas gdy nieprzyswajalne np.celuloza wspomagają pracę układu pokarmowego.
Co dają węglowodany na siłowni? Są one głównym źródłem energii dla mięśni podczas wysiłku fizycznego, szczególnie węglowodany złożone, które zapewniają długotrwałe uwalnianie energii.