Węglowodany - ważne związki organiczne

Węglowodany to związki organiczne zbudowane z atomów węgla, wodoru i tlenu. Podział węglowodanów obejmuje trzy główne grupy:

1. Cukry proste (monosacharydy)
2. Dwucukry (disacharydy)
3. Wielocukry (polisacharydy)

Vocabulary: Monosacharydy to najprostsze cukry, disacharydy składają się z dwóch cząsteczek cukrów prostych, a polisacharydy to długie łańcuchy cukrów prostych.

Cukry proste przykłady to:

• Glukoza
• Fruktoza
• Galaktoza
• Ryboza
• Deoksyryboza

Cukry złożone przykłady produktów to:

• Maltoza
• Laktoza
• Sacharoza (dwucukry)
• Skrobia
• Glikogen
• Celuloza
• Chityna (wielocukry)

Właściwości cukrów złożonych różnią się od cukrów prostych:

• Dwucukry są słodkie i dobrze rozpuszczają się w wodzie
• Wielocukry nie są słodkie i słabo rozpuszczają się w wodzie

Definition: Polimery to duże cząsteczki chemiczne zbudowane z powtarzających się, mniejszych elementów zwanych monomerami.

Rola węglowodanów w organizmie człowieka jest zróżnicowana:

1. Cukry proste:

   • Glukoza jest podstawowym źródłem energii
   • Fruktoza stanowi dodatkowe źródło energii
   • Galaktoza jest składnikiem laktozy
   • Deoksyryboza wchodzi w skład DNA
   • Ryboza jest składnikiem RNA

2. Dwucukry:

   • Maltoza powstaje podczas rozkładu skrobi
   • Laktoza jest składnikiem mleka ssaków
   • Sacharoza uczestniczy w transporcie cukrów u roślin

3. Wielocukry:

   • Skrobia pełni rolę materiału zapasowego u roślin
   • Glikogen jest materiałem zapasowym u zwierząt i grzybów
   • Celuloza buduje ściany komórkowe roślin
   • Chityna tworzy ściany komórkowe grzybów i szkielet zewnętrzny stawonogów

Highlight: Węglowodany przyswajalne i nieprzyswajalne pełnią różne funkcje w organizmie. Przyswajalne są źródłem energii, podczas gdy nieprzyswajalne (np. celuloza) wspomagają pracę układu pokarmowego.

Co dają węglowodany na siłowni? Są one głównym źródłem energii dla mięśni podczas wysiłku fizycznego, szczególnie węglowodany złożone, które zapewniają długotrwałe uwalnianie energii.