Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Ciekawe fakty o metanolu i etanolu: jak powstają i co robią?

Zobacz

Ciekawe fakty o metanolu i etanolu: jak powstają i co robią?
user profile picture

Wiola Jarolewska

@wiolajarolewska_oaue

·

8 Obserwujących

Obserwuj

Alkohole to związki organiczne zawierające grupę hydroksylową. Dzielą się na monohydroksylowe i polihydroksylowe, a także na nasycone, nienasycone, alifatyczne i aromatyczne. Rodzaje alkoholi i ich struktura chemiczna obejmują m.in. metanol, etanol i propanol. Nazewnictwo alkoholi opiera się na nazwie węglowodoru z końcówką -ol. Właściwości chemiczne alkoholu metylowego obejmują jego toksyczność i zastosowanie w przemyśle. Etanol ma charakterystyczny zapach i wysoką temperaturę wrzenia ze względu na wiązania wodorowe. Alkohole reagują z kwasami i ulegają reakcjom spalania. Jak otrzymać metanol na skalę przemysłową - poprzez syntezę z gazu syntezowego. Etanol powstaje w procesie fermentacji alkoholowej. Alkohole mają szerokie zastosowanie w przemyśle i życiu codziennym.

6.05.2023

5348

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Wprowadzenie do alkoholi

Alkohole monohydroksylowe i polihydroksylowe to związki organiczne zawierające grupę hydroksylową (-OH). Dzielą się one na dwie główne kategorie w zależności od liczby grup hydroksylowych:

  1. Monohydroksylowe - zawierające jedną grupę -OH, np. etanol (CH₃CH₂-OH)
  2. Polihydroksylowe - zawierające wiele grup -OH, np. propano-1,3-diol (CH₃-CH(OH)-CH₂-OH)

Alkohole można również klasyfikować ze względu na rodzaj grupy węglowodorowej (nasycone, nienasycone, cykliczne, aromatyczne) oraz rzędowość atomu węgla związanego z grupą -OH (pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowe).

Vocabulary: Grupa hydroksylowa (-OH) - charakterystyczna grupa funkcyjna alkoholi, składająca się z atomu tlenu i wodoru.

Example: Przykładem alkoholu monohydroksylowego jest etanol (CH₃CH₂-OH), a polihydroksylowego - glicerol (propano-1,2,3-triol).

Highlight: Alkohole mogą być alifatyczne (łańcuchowe) lub aromatyczne (zawierające pierścień benzenowy).

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Zobacz

Wykrywanie i zastosowanie alkoholi

Wykrywanie alkoholi:

Próba z dichromianem potasu w środowisku kwasu siarkowego: 3C₂H₅OH + 2K₂Cr₂O₇ + 8H₂SO₄ → 2Cr₂(SO₄)₃ + 2K₂SO₄ + 3CH₃COOH + 11H₂O

Obserwacja: Zmiana barwy z pomarańczowej na zieloną.

Zastosowanie alkoholi:

  • Metanol: produkcja tworzyw sztucznych, leków, barwników
  • Etanol: napoje alkoholowe, środki dezynfekujące, paliwo
  • Mentol: składnik kosmetyków i produktów leczniczych

Highlight: Reaktywność alkoholi zależy od ich rzędowości. W reakcjach z kwasami halogenowodorowymi najszybciej reagują alkohole trzeciorzędowe.

Example: Fermentacja alkoholowa jest wykorzystywana w produkcji napojów alkoholowych i bioetanolu.

Vocabulary: Fermentacja octowa - proces utleniania etanolu do kwasu octowego przez bakterie octowe.

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Zobacz

Otrzymywanie i właściwości metanolu i etanolu

Metanol (CH₃OH) można otrzymać na skalę przemysłową z gazu syntezowego:

CO + 2H₂ → CH₃OH (katalizatory: CuO, ZnO, 200°C)

Etanol (C₂H₅OH) powstaje głównie w procesie fermentacji alkoholowej:

C₆H₁₂O₆ → 2C₂H₅OH + 2CO₂ (drożdże, enzym zymaza)

Właściwości fizyczne metanolu:

  • Bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu
  • Silna trucizna (tzw. spirytus drzewny)
  • Opary powodują ślepotę, paraliż i śmierć (25g)

Właściwości fizyczne etanolu:

  • Bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu
  • Temperatura wrzenia ok. 78°C (wysoka ze względu na asocjację cząsteczek)
  • Tworzy wiązania wodorowe

Vocabulary: Asocjacja - łączenie się cząsteczek alkoholu między sobą za pomocą wiązań wodorowych.

Highlight: Wysokie temperatury wrzenia alkoholi są związane z tworzeniem wiązań wodorowych między cząsteczkami.

Example: Wiązanie wodorowe w etanolu: CH₃CH₂-O-H···O-CH₂CH₃

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Zobacz

Nazewnictwo i przykłady alkoholi

Nazewnictwo alkoholi opiera się na następujących zasadach:

  1. Nazwa węglowodoru (rdzenia) z końcówką "-ol"
  2. Pozycja grupy -OH zależy od najmniejszego lokantu

Alkohole monohydroksylowe przykłady:

  • Metanol (CH₃OH) - najprostszy alkohol
  • Etanol (CH₃CH₂OH) - alkohol etylowy
  • Propanol (C₃H₇OH) - alkohol propylowy

Alkohole polihydroksylowe przykłady:

  • Glikol etylenowy (etano-1,2-diol)
  • Gliceryna (propano-1,2,3-triol)

Definition: Lokant - liczba wskazująca pozycję grupy funkcyjnej w cząsteczce.

Example: Propan-1-ol (CH₃CH₂CH₂OH) i propan-2-ol (CH₃CH(OH)CH₃) to izomery położenia grupy hydroksylowej.

Highlight: Nazewnictwo alkoholi jest kluczowe dla zrozumienia ich struktury i właściwości.

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Zobacz

Właściwości chemiczne alkoholi

Właściwości chemiczne etanolu obejmują:

  1. Palność: C₂H₅OH + 3O₂ → 2CO₂ + 3H₂O
  2. Mieszalność z wodą (zjawisko kontrakcji)
  3. Denaturacja białek
  4. Obojętny odczyn (brak dysocjacji)

Reakcje charakterystyczne:

  1. Z chlorowodorem: C₂H₅OH + HCl → C₂H₅Cl + H₂O (substytucja nukleofilowa)
  2. Z sodem: 2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂↑
  3. Dehydratacja: CH₃CH₂CH₂CH₂OH → CH₃CH=CHCH₃ + H₂O (Al₂O₃, H₂SO₄)

Vocabulary: Kontrakcja - zmniejszenie objętości mieszaniny alkoholu z wodą w porównaniu do sumy objętości składników.

Example: Reakcja etanolu z sodem: C₂H₅OH + Na → C₂H₅ONa + ½H₂↑

Highlight: Alkohole reagują z kwasami halogenowodorowymi (HCl, HBr, HI), ale nie z HF.

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Zobacz

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Zobacz

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Zobacz

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Zobacz

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Zobacz

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Ciekawe fakty o metanolu i etanolu: jak powstają i co robią?

user profile picture

Wiola Jarolewska

@wiolajarolewska_oaue

·

8 Obserwujących

Obserwuj

Alkohole to związki organiczne zawierające grupę hydroksylową. Dzielą się na monohydroksylowe i polihydroksylowe, a także na nasycone, nienasycone, alifatyczne i aromatyczne. Rodzaje alkoholi i ich struktura chemiczna obejmują m.in. metanol, etanol i propanol. Nazewnictwo alkoholi opiera się na nazwie węglowodoru z końcówką -ol. Właściwości chemiczne alkoholu metylowego obejmują jego toksyczność i zastosowanie w przemyśle. Etanol ma charakterystyczny zapach i wysoką temperaturę wrzenia ze względu na wiązania wodorowe. Alkohole reagują z kwasami i ulegają reakcjom spalania. Jak otrzymać metanol na skalę przemysłową - poprzez syntezę z gazu syntezowego. Etanol powstaje w procesie fermentacji alkoholowej. Alkohole mają szerokie zastosowanie w przemyśle i życiu codziennym.

6.05.2023

5348

 

3

 

Chemia

88

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Wprowadzenie do alkoholi

Alkohole monohydroksylowe i polihydroksylowe to związki organiczne zawierające grupę hydroksylową (-OH). Dzielą się one na dwie główne kategorie w zależności od liczby grup hydroksylowych:

  1. Monohydroksylowe - zawierające jedną grupę -OH, np. etanol (CH₃CH₂-OH)
  2. Polihydroksylowe - zawierające wiele grup -OH, np. propano-1,3-diol (CH₃-CH(OH)-CH₂-OH)

Alkohole można również klasyfikować ze względu na rodzaj grupy węglowodorowej (nasycone, nienasycone, cykliczne, aromatyczne) oraz rzędowość atomu węgla związanego z grupą -OH (pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowe).

Vocabulary: Grupa hydroksylowa (-OH) - charakterystyczna grupa funkcyjna alkoholi, składająca się z atomu tlenu i wodoru.

Example: Przykładem alkoholu monohydroksylowego jest etanol (CH₃CH₂-OH), a polihydroksylowego - glicerol (propano-1,2,3-triol).

Highlight: Alkohole mogą być alifatyczne (łańcuchowe) lub aromatyczne (zawierające pierścień benzenowy).

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Wykrywanie i zastosowanie alkoholi

Wykrywanie alkoholi:

Próba z dichromianem potasu w środowisku kwasu siarkowego: 3C₂H₅OH + 2K₂Cr₂O₇ + 8H₂SO₄ → 2Cr₂(SO₄)₃ + 2K₂SO₄ + 3CH₃COOH + 11H₂O

Obserwacja: Zmiana barwy z pomarańczowej na zieloną.

Zastosowanie alkoholi:

  • Metanol: produkcja tworzyw sztucznych, leków, barwników
  • Etanol: napoje alkoholowe, środki dezynfekujące, paliwo
  • Mentol: składnik kosmetyków i produktów leczniczych

Highlight: Reaktywność alkoholi zależy od ich rzędowości. W reakcjach z kwasami halogenowodorowymi najszybciej reagują alkohole trzeciorzędowe.

Example: Fermentacja alkoholowa jest wykorzystywana w produkcji napojów alkoholowych i bioetanolu.

Vocabulary: Fermentacja octowa - proces utleniania etanolu do kwasu octowego przez bakterie octowe.

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Otrzymywanie i właściwości metanolu i etanolu

Metanol (CH₃OH) można otrzymać na skalę przemysłową z gazu syntezowego:

CO + 2H₂ → CH₃OH (katalizatory: CuO, ZnO, 200°C)

Etanol (C₂H₅OH) powstaje głównie w procesie fermentacji alkoholowej:

C₆H₁₂O₆ → 2C₂H₅OH + 2CO₂ (drożdże, enzym zymaza)

Właściwości fizyczne metanolu:

  • Bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu
  • Silna trucizna (tzw. spirytus drzewny)
  • Opary powodują ślepotę, paraliż i śmierć (25g)

Właściwości fizyczne etanolu:

  • Bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu
  • Temperatura wrzenia ok. 78°C (wysoka ze względu na asocjację cząsteczek)
  • Tworzy wiązania wodorowe

Vocabulary: Asocjacja - łączenie się cząsteczek alkoholu między sobą za pomocą wiązań wodorowych.

Highlight: Wysokie temperatury wrzenia alkoholi są związane z tworzeniem wiązań wodorowych między cząsteczkami.

Example: Wiązanie wodorowe w etanolu: CH₃CH₂-O-H···O-CH₂CH₃

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Nazewnictwo i przykłady alkoholi

Nazewnictwo alkoholi opiera się na następujących zasadach:

  1. Nazwa węglowodoru (rdzenia) z końcówką "-ol"
  2. Pozycja grupy -OH zależy od najmniejszego lokantu

Alkohole monohydroksylowe przykłady:

  • Metanol (CH₃OH) - najprostszy alkohol
  • Etanol (CH₃CH₂OH) - alkohol etylowy
  • Propanol (C₃H₇OH) - alkohol propylowy

Alkohole polihydroksylowe przykłady:

  • Glikol etylenowy (etano-1,2-diol)
  • Gliceryna (propano-1,2,3-triol)

Definition: Lokant - liczba wskazująca pozycję grupy funkcyjnej w cząsteczce.

Example: Propan-1-ol (CH₃CH₂CH₂OH) i propan-2-ol (CH₃CH(OH)CH₃) to izomery położenia grupy hydroksylowej.

Highlight: Nazewnictwo alkoholi jest kluczowe dla zrozumienia ich struktury i właściwości.

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Właściwości chemiczne alkoholi

Właściwości chemiczne etanolu obejmują:

  1. Palność: C₂H₅OH + 3O₂ → 2CO₂ + 3H₂O
  2. Mieszalność z wodą (zjawisko kontrakcji)
  3. Denaturacja białek
  4. Obojętny odczyn (brak dysocjacji)

Reakcje charakterystyczne:

  1. Z chlorowodorem: C₂H₅OH + HCl → C₂H₅Cl + H₂O (substytucja nukleofilowa)
  2. Z sodem: 2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂↑
  3. Dehydratacja: CH₃CH₂CH₂CH₂OH → CH₃CH=CHCH₃ + H₂O (Al₂O₃, H₂SO₄)

Vocabulary: Kontrakcja - zmniejszenie objętości mieszaniny alkoholu z wodą w porównaniu do sumy objętości składników.

Example: Reakcja etanolu z sodem: C₂H₅OH + Na → C₂H₅ONa + ½H₂↑

Highlight: Alkohole reagują z kwasami halogenowodorowymi (HCl, HBr, HI), ale nie z HF.

almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo
almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo
almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo
almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo
almossove
ALKANOLE -> nazwa alkanu + ol
podzial
liczba grup hydroksylowych
-monohydroksylowe
CH₂CH₂-OH
etanol
grupa alkilowa
-polinydroksylo

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.