Rozszerzalność cieplna to zjawisko zmiany wymiarów ciał pod wpływem zmiany temperatury. Jest to ważne zagadnienie w termodynamika klasa 3 liceum Nowa Era, gdyż ma wiele praktycznych zastosowań.

Objętościowa rozszerzalność cieplna cieczy polega na zwiększaniu się objętości cieczy wraz ze wzrostem temperatury. Gdy temperatura spada, objętość cieczy się zmniejsza.

Objętościowa rozszerzalność cieplna gazu to zmiana jego objętości przy stałym ciśnieniu. Gdy gaz jest podgrzewany, jego ciśnienie rośnie, więc zwiększa on swoją objętość - tłok odsuwa się aż do wyrównania ciśnienia. Podczas chłodzenia proces przebiega odwrotnie.

Highlight: Rozszerzalność cieplna ciał stałych, cieczy i gazów ma różne charakterystyki i praktyczne zastosowania.

Rozszerzalność ciał stałych jest stosunkowo niewielka, ale musi być brana pod uwagę w projektach inżynieryjnych, np. podczas konstruowania i budowy mostów.

Przykład: Rozszerzalność cieplna metali tabela pokazuje, że różne metale mają różne współczynniki rozszerzalności, co jest istotne przy projektowaniu konstrukcji narażonych na duże zmiany temperatury.

Vocabulary: Współczynnik rozszerzalności cieplnej to wielkość fizyczna określająca, o jaką część swojej długości $lub objętości$ zmienia się ciało przy zmianie temperatury o 1 stopień Celsjusza.

Ciepło właściwe to kluczowe pojęcie w termodynamice, określające ilość energii potrzebnej do ogrzania jednostki masy substancji o jednostkę temperatury. Jest to ważny element termodynamika klasa 2 liceum.

Definicja: Ciepło właściwe to wielkość określająca energię potrzebną do ogrzania 1 kg substancji o 1°C.

Przykład: Aby ogrzać 1 kg wody o 1°C potrzeba 4200 J energii. Dla 5 kg wody i wzrostu temperatury o 15°C potrzeba 315 000 J energii.

Wzór na energię potrzebną do zmiany temperatury ciała: E = mcΔT = mc$T₂-T₁$

gdzie: E - energia m - masa c - ciepło właściwe ΔT - zmiana temperatury

Przemiany fazowe to procesy, w których substancja zmienia swój stan skupienia. Są one kluczowe dla zrozumienia wielu zjawisk termodynamicznych.

Highlight: Termodynamika przemiany fazowe obejmują: topnienie, krzepnięcie, parowanie, skraplanie, sublimację i resublimację.

Woda jest szczególnie interesująca w kontekście przemian fazowych:

• W temperaturze 0°C woda może istnieć zarówno jako ciecz, jak i ciało stałe $lód$.
• Woda paruje w każdej temperaturze, ale tylko na powierzchni. Wrzenie to parowanie w całej objętości cieczy.

Vocabulary: Praca użyteczna termodynamika często odnosi się do energii wykorzystywanej podczas przemian fazowych.

Highlight: Podczas topnienia i wrzenia temperatura substancji nie rośnie, mimo dostarczania energii. Cała energia jest zużywana na zmianę stanu skupienia.

Ciepło topnienia i ciepło parowania to kluczowe pojęcia w termodynamice, szczególnie ważne w kontekście termodynamika wzory.

Definicja: Ciepło topnienia to wielkość określająca energię potrzebną do stopienia 1 kg substancji, której temperatura jest równa temperaturze topnienia.

Wzór na energię potrzebną do stopienia substancji: E = mLt

gdzie: E - potrzebna energia $J$ m - masa substancji $kg$ Lt - ciepło topnienia $J/kg$

Definicja: Ciepło parowania to wielkość określająca energię potrzebną do odparowania 1 kg substancji w stanie ciekłym.

Wzór na energię potrzebną do odparowania substancji: E = mLp

gdzie: E - potrzebna energia $J$ m - masa substancji $kg$ Lp - ciepło parowania $J/kg$

Highlight: Podczas skraplania wydziela się taka sama ilość energii, jaka jest pochłaniana podczas parowania w tej samej temperaturze.

Bilans cieplny to zestawienie ciepła pobranego i ciepła oddanego w tym samym układzie. Jest to ważne narzędzie w analizie procesów termodynamicznych.

Przykład: Działanie lodówki opiera się na bilansie cieplnym. Ciepło jest pobierane z wnętrza lodówki i oddawane do otoczenia, przy jednoczesnym dostarczaniu energii elektrycznej.

Wartość energetyczna to pojęcie stosowane zarówno w kontekście paliw, jak i żywności:

• Wartość energetyczna $opałowa$ paliwa określa, ile energii dostarcza jednostka masy danego paliwa podczas spalania.
• Wartość energetyczna żywności to energia, jaką organizm uzyskuje z pożywienia, w przeliczeniu na jednostkę masy tego pożywienia.

Vocabulary: Moc termodynamika często wykorzystuje te pojęcia do analizy efektywności procesów energetycznych.

Highlight: Woda ma niezwykłe właściwości termodynamiczne. Gdy podgrzewamy ją od 0°C do 4°C, zmniejsza ona swoją objętość, a dopiero powyżej 4°C zaczyna się rozszerzać, jak inne ciecze.

Termodynamika zajmuje się badaniem zachowania cząsteczek i energii w różnych stanach skupienia materii. W tej części omówimy kluczowe pojęcia związane z ruchem cząsteczek, temperaturą i energią wewnętrzną.

Dyfuzja to zjawisko samorzutnego mieszania się cząsteczek jednej substancji z drugą, prowadzące do wyrównywania ich stężeń. Jest ona skutkiem chaotycznego ruchu cząsteczek.

Przykład: Gdy otworzymy flakonik perfum w jednym rogu pokoju, po pewnym czasie zapach będzie wyczuwalny w całym pomieszczeniu.

Temperatura jest miarą średniej energii kinetycznej cząsteczek. Im szybciej poruszają się cząsteczki, tym wyższa jest temperatura ciała.

Definicja: Zero bezwzględne to temperatura, w której cząsteczki przestają się poruszać. Wynosi ona -273,15°C.

Energia wewnętrzna to suma energii kinetycznej wszystkich cząsteczek ciała i energii potencjalnej związanej z ich wzajemnym oddziaływaniem.

Highlight: Pierwsza zasada termodynamiki stanowi, że zmiana energii wewnętrznej ciała jest równa sumie energii dostarczonej przez wykonanie pracy nad ciałem i energii dostarczonej w postaci ciepła.

Ciepło to przepływ energii wynikający z różnicy temperatur między ciałami.

Vocabulary: Termodynamika fizyka rozszerzona często skupia się na głębszej analizie tych pojęć i ich matematycznym opisie.