Polityka zaborców i rozwój ruchów politycznych
W zaborze pruskim prowadzono politykę germanizacji. Hakata (Związek Wspierania Niemczyzny na Kresach Wschodnich) służyła działaniom germanizacyjnym. Przykładem oporu wobec germanizacji były wydarzenia we Wrześni, gdzie dzieci odmówiły odmawiania modlitwy po niemiecku.
Definicja: Kulturkampf to polityka kanclerza Ottona von Bismarcka mająca na celu ograniczenie wpływów Kościoła katolickiego w państwie pruskim.
W zaborze austriackim wprowadzono autonomię galicyjską, co umożliwiło rozwój polskiego szkolnictwa i kultury.
Na przełomie XIX i XX wieku rozwinęły się nowe ruchy polityczne:
- Polska Partia Socjalistyczna (PPS) - dążyła do poprawy sytuacji robotników i walki o niepodległość
- Endecja (Narodowa Demokracja) - ruch o ideologii nacjonalistycznej, na czele z Romanem Dmowskim
- Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) - reprezentowało interesy chłopów, liderem był Wincenty Witos
Highlight: Józef Piłsudski stworzył Organizację Bojową PPS, która przeprowadzała akcje zbrojne przeciwko rosyjskim instytucjom i urzędnikom.
Quote: "Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo, zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska." - Józef Piłsudski
Ważne wydarzenia z początku XX wieku:
- Rewolucja 1905 roku w Rosji, zapoczątkowana przez "Krwawą Niedzielę" w Petersburgu
- Wzrost nastrojów niepodległościowych wśród Polaków
Vocabulary: Trójlojalizm - postawa polegająca na porzuceniu walki o niepodległość i rozwijaniu współpracy z zaborcami, propagowana przez część polskich elit po upadku powstania styczniowego.
Józef Piłsudski odegrał kluczową rolę w dążeniach niepodległościowych, tworząc organizacje paramilitarne i przygotowując kadry przyszłego Wojska Polskiego. Jego działalność, wraz z wysiłkami innych polityków i dyplomatów, przyczyniła się do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku.
