Organizacje miejskie i kultura średniowiecznej Europy

W miastach średniowiecznych rozwinęły się różne organizacje:

• Gildie - stowarzyszenia kupców
• Cechy - stowarzyszenia rzemieślników
• Hanza - związek północnych miast morskich Europy

Vocabulary: Największe miasta średniowiecznej Europy to Genua, Wenecja i Piza.

Kultura średniowiecznej Europy charakteryzowała się następującymi cechami:

1. Teocentryzm - Bóg w centrum uwagi
2. Asceza jako wzór życia
3. Rozwój kultury rycerskiej
4. Łacina jako język kościoła i nauki
5. Motto "memento mori" (pamiętaj o śmierci)

Highlight: Kościół był głównym ośrodkiem życia kulturalnego, obok dworu królewskiego.

Szkolnictwo opierało się na systemie siedmiu sztuk wyzwolonych, podzielonych na trivium i quadrivium. W 1088 roku powstał pierwszy uniwersytet w Bolonii.

Kościół i zakony w średniowieczu

Kościół w średniowieczu stawał się bliższy wiernym:

• Wzrastała liczba wiernych
• Sobór laterański 1215 r. wprowadził szkoły przyparafialne i nowe przykazania kościelne
• Kazania głoszono w zrozumiałym języku
• Śpiewano pieśni religijne

Zakony odgrywały ważną rolę w życiu religijnym i kulturalnym:

1. Benedyktyni - pierwszy zakon od VII w.
2. Cystersi - powstali w XI w.:
   • Dążyli do powrotu do ubóstwa
   • Wszystko mieli wspólne
   • Uprawiali ziemię, wprowadzali nowinki technologiczne
   • Przepisywali księgi

Highlight: Klasztory były ważnymi ośrodkami kultury i nauki w średniowieczu.

Typowy klasztor składał się z:

• Kościoła (centralna część)
• Dormitorium (sypialnia)
• Kuchni i refektarza (jadalnia)
• Kapitularza (miejsce obrad)
• Wirydarza (ogród)
• Biblioteki i skryptorium

Wędrowni kaznodzieje namawiali do dobrowolnego ubóstwa i domagali się moralnej odnowy Kościoła.

Rozwój rolnictwa i miast w średniowieczu

Średniowieczne miasto i wieś przeszły znaczące przemiany gospodarcze i społeczne. W rolnictwie wprowadzono nowe rozwiązania, takie jak trójpolówka, która zastąpiła wcześniejszą dwupolówkę.

Definicja: Trójpolówka to system uprawy, w którym jedno pole leżało odłogiem, a na pozostałych dwóch siano zboża ozime (jesienią) i jare (wiosną).

Skutki rozwoju rolnictwa były wielorakie:

• Zwiększenie produkcji żywności
• Przyrost naturalny ludności
• Postęp techniczny, w tym rozwój młynów
• Migracje ludności
• Przejście od daniny do czynszu pieniężnego

Miasta w średniowieczu rozwinęły się po kryzysie wczesnego średniowiecza. Powstawały głównie w pobliżu zbiorników wodnych i stały się centrami produkcji rzemieślniczej oraz wymiany handlowej.

Highlight: Podstawą samodzielności średniowiecznego miasta był samorząd, z radą miejską jako najwyższym organem władzy.

Miasta posiadające radę miejską nazywano komunami, a ich mieszkańców obywatelami. Najważniejszym urzędnikiem był początkowo wójt, a później burmistrz.