SYSTEM WIEDEŃSKI W EUROPIE

Alternatywny zapis:

wojen napoleońskich ZASADA LEGITYMIZMU stanowiła, że władza monarchów europejskich jest święta i nienaru- szalna, a poddanym nie wolno jej się przeciw- stawiać - ZASADA RÓWNOWAGI EUROPEJSKIEJ żadne państwo na kontynencie europejskim nie mogło mieć przewagi nad pozostałymi ● (Na przyjęciu tej zasady najbardziej zależało Wielkiej Brytanii) Jak nazwano powrót do dawnych zasad życia społeczno- politycznego? Reakcją. Używano także określenia "dawny porządek" (fr. ancien regime) Jakie zmiany terytorialne zaszły w Europie po kongresie? • postanowienia wobec Francji granica francuska wróci do stanu sprzed 1790 r. • postanowienia wobec państw włoskich: - Państwo Kościelne zostanie zwrócone papieżowi Neapol zostanie połączony z Sycylią i powstanie Królestwo Obojga Sycylii Wenecja i Lombardia zostaną przyłączone do Austrii • postanowienia w sprawie Niemiec : Prusy otrzymają część Saksonii oraz Nadrenię i Westfalię, część Pomorza z Rugią, powstaje Związek Niemiecki, na którego czele stanęła Austria Belgia i Holandia zostaną połączone powstanie Królestwo Zjedn. Niderlandów Norwegię przyłączono do Szwecji • Finlandię i Besarabię przekazano Rosji • Ziemie Księstwa Warszawskiego podzielono między Rosję, Austrie i Prusy • Szwajcaria od tej pory miała pozostać wieczyście neutralna Jakie państwa i kiedy zawiązały w Paryżu Święte Przymierze? • We wrześniu 1815 r., Rosja, Austria i Prusy; Z tą inicjatywą wystąpił car Aleksander I, który chciał utrzymać porządek ustalony w Wiedniu, oparty na zasadach legitymizmu i równowagi europejskiej Święte Przymierze to sojusz Rosji, Austrii i Prus. Miało ono stać na straży porządku i ładu w Europie oraz przeciwdziałać powstaniom narodowym i rewolucjom społecznym. Święte Przymierze stało się politycznym i militarnym gwarantem trwałości postanowień kongresu wiedeńskiego. "Koncert mocarstw" W.Brytania, Austria, Prusy, Rosja (od 1818 r. też Francja) państwa te podpisały między sobą układ, który miał gwarantować bezpieczeństwo; miały stać na straży postanowień kongresu. SIMON BOLIVAR jeden z najbardziej zasłużonych bojowników o niepodległość państw latynoamerykańskich, uparcie podejmował próby wyzwolenia amerykańskich kolonii spod hiszpańskiego panowania KLEMENS VON METTERNICH - minister spraw zagranicznych Austrii CHARLES TALLEYRAND francuski dyplomata, przedstawiciel Francji na kongresie wiedeńskim DATY: 1820 r. powstanie karbonariuszy we Włoszech 26.12.1825 powstanie dekabrystów w Rosji 1829 r. powstanie niepodległej Grecji 27-29.07.1830 - rewolucja lipcowa we Francji 08.1830 powstanie belgijskie 29.11.1830 wybuch powstania listopadowego NOWY CZY STARY PORZĄDEK W EUROPIE? Jakie państwa były przeciwko systemowi wiedeńskiemu i dlaczego? 2 DĄŻENIA NARODOWO-WYZWOLEŃCZE Polska - do odbudowy własnego państwa - Węgry Czechy DĄŻENIA ZJEDNOCZENIOWE Niemcy Włochy pozostawiona pod obcym panowaniem, dążyła ● DĄŻENIE DO ZDOBYCIA PRAW OBYWATELSKICH Francja Austria Prusy Kto jako pierwszy podjął walkę ze Świętym przymierzem? Włosi (ich kraj po kongresie był rozbity politycznie na szereg małych państw) Co hamowało rozdrobnienie Italii? • Rozwój ekonomiczny, handel risorgimento idea narodowego odrodzenia Włoch; wśród niej grupowali się ci, który gotowi byli podjąć walkę o zjednoczenie kraju i obalenie absolutystycznych rządów karbonaryzm ruch ten zapoczątkowali Włosi, dokładniej karbonariusze (węglarze) z Włoch, którzy walczyli o niepodległość i zjednoczenie kraju; a ruch ten głosił potrzebę obalenia absolutyzmu oraz utworzenia republiki Kto wśród przywódców karbonariuszy odgrywał szczególną. rolę? Filip Buonarroti W którym roku z inspiracji karbonariuszy wybuchło powstanie na południu Italii w rządzonym przez Burbonów Królestwie Obojga Sycylii? 1820 r. Kto stanął na czele organizacji Młode Włochy_,_ utworzonej w 1831 r.? . Giuseppe Mazzini • celem było zjednoczenie Włoch i utworzenie Republiki Jaki ruch powstał na uniwersytetach w Niemczech? ruch burszów, czyli studentów dążenie do zjednoczenia Niemiec popularne było wśród studentów (burszów) i profesorów uczelni wyższych w 1817 studenci zorganizowali zjazd na zamku w Wartburgu, podczas którego utworzono ogólnoniemiecki związek jednoczący organizacje burszów ● Jaki kraj był najbardziej zacofanym krajem Europy? • Rosja W którym roku utworzono dwie konspiracyjne organizacje spiskowe Związek Północny i Południowy, których celem było obalenie cara i wprowadzenie Republiki? w 1821 r. należeli do nich głównie młodzi oficerowie i podoficerowie W którym roku miało miejsce powstanie dekabrystów w Rosji? w grudniu 1825 r. • rozpoczęło się w Petersburgu • powstanie dekabrystów w Rosji skierowane przeciwko carowi zakończyło się klęską dekabryści rosyjscy rewolucjoniści, występujący przeciw władzom carskim i istniejącym stosunkom społecznym; wykorzystując okres zamętu po śmierci cara Aleksandra I wzniecili powstanie, które tego samego dnia (26.12.1825) stłumiono; przywódców spisku aresztowano i surowo ukarano Co to był ruch filhellenistyczny? był to ruch poparcia dla Greków i ich aspiracji niepodległościowych W którym roku autonomię w ramach Imperium Osmańskiego uzyskały Mołdawia, Wołoszczyzna i Serbia? w 1829 r. • powstanie niepodległej Grecji 1829 r. Kto został królem Grecji? • Otto Wittelsbach Kiedy miała miejsce rewolucja lipcowa we Francji? • 27-29 lipca 1830 r. Przyczyny rewolucji lipcowej: represje wobec ● przeciwników Burbonów, przywracanie porządku sprzed rewolucji z 1789 r., próby wprowadzenia monarchii absolutnej. • Rewolucja lipcowa była skierowana przeciwko królowi Karolowi X. • Zamieszki rewolucyjne objęły Paryż. • Skutki rewolucji lipcowej: abdykacja Karola X, objęcie tronu przez Ludwika Filipa, nowa konstytucja, wzrost znaczenia burżuazji, obniżenie cenzusu majątkowego. CENZUS MAJĄTKOWY ograniczenie dostępu do praw wyborczych uzależniające ich posiadanie od wielkości majątku W którym roku na konferencji w Londynie mocarstwa europejskie uznały niepodległość Belgii? 1831 r. PIOTR WYSOCKI inicjator powstania listopadowego GIUSEPPE MAZZINI przywódca włoskiego ruchu odrodzenia narodowego risorgimento REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA DATY: 1769 opatentowanie maszyny parowej 1813 pierwszy morski ruch parowca wystąpienia luddystów 1811-1813 1825 - otwarcie pierwszej linii kolejowej 1834 założenie Niemieckiego Związku Celnego 1851 opatentowanie maszyny do szycia 3 Gdzie rozpoczęła się rewolucja przemysłowa? w Wielkiej Brytanii Na czym polegała rewolucja przemysłowa REWOLUCJA ARGARNA - w Anglii (od XVI w. do XVII) polegała na odbieraniu ziemi chłopom i tworzeniu pastwisk (głównie na owiec) proces grodzeń przyczyny rewolucji przemysłowej: • zmiany w rolnictwie • przyrost ludności rosnąca potrzeba na towary rewolucja agrarna to proces przemiany rolnictwa tradycyjnego (feudalnego i mało wydajnego) w rolnictwo nowoczesne *Ważnym centrum rewolucji przemysłowej poza Europą Zachodnią były Stany Zjednoczone. rewolucja = radykalna zmiana, która odbywa się w szybkim czasie; zazwyczaj dotyczy (industrializacja, uprzemysłowienie)? • Polegała na przejściu z produkcji ręcznej na produkcję z użyciem maszyn -> pojawiły się fabryki zmian politycznych, ale ● także społecznych, gospodarczych czy kulturowych ● skutki rewolucji przemysłowej: powstanie społeczeństwa industrialnego • powstanie nowych grup społecznych: kapitaliści (właściciele fabryk) i proletariat (robotnicy) rozbudowa miast rozwój handlu • powstał ruch luddystów Kiedy rozpoczęła się rewolucja przemysłowa w Anglii i Szkocji? II połowa XVIII w. W jakim państwie europejskim powstawały liczne kopalnie węgla i huty? . w Belgii dlatego Belgia zaczęła przodować w procesie industrializacji ● W którym roku powstał Niemiecki Związek Celny? . W 1834 r. • celem było przyspieszenie rozwoju niemieckiej gospodarki (rynek bez wewnętrznych barier celnych) Gdzie powstał jeden z największych ośrodków górniczych i przemysłowych na świecie? . W Zagłębiu Ruhry Zagłębie Górnośląskie, Zagłębie Saary W którym roku, Anglik George Stephenson otworzył pierwszą publiczną linię kolejową na świecie? w 1825 r. ● kolej pozwalała szybko, tanio i masowo transportować ludzi i towary, dzięki temu przyczyniła się do dalszego przyspieszenia rewolucji przemysłowej W XIX w. powstały parowozy i statki parowe, które wpłynęły na rozwój komunikacji. WYNALAZKI: Robert Fulton Samuel Morse Samuel Colt rewolwer - Isaac Singer maszyna do szycia - 1851 r. statek parowy telegraf - 1837 r. 1831 r. luddyzm ruch ang. robotników niszczących w początkach mechanizacji przemysłu maszyny i urządzenia luddyści uważali, że za złą sytuację odpowiadają maszyny i trzeba je niszczyć NOWE IDEE POLITYCZNE DATY: 1790 - wydanie Rozważań o rewolucji we Francji Burke'a 1836-1848 - działalność czartystów w Anglii 1848- ogłoszenie Manifestu komunistycznego 4 burżuazja zamożne mieszczaństwo NOWE IDEOLOGIE POLITYCZNE: LIBERALIZM ideologia polityczna, według której wolność jest nadrzędną wartością; (łac. liberalis 'dotyczący wolności', od łac. ideologia postulująca liber 'wolny') nieskrępowany rozwój jednostki i zagwarantowanie jej praw, które zapewnią wolność w sferze gospodarczej i politycznej • Przedstawiciele: John Locke, Adam Smith, John Stuart ● Mill. KONSERWATYZM ideologia przywiązująca dużą wagę do tradycyjnych wartości (rodzina, religia, kraj) i krytyczna wobec nagłych przemian, m.in. w sferze politycznej i społecznej • Przedstawiciele: Edmund Burke, Joseph de Maistre, François Chateaubriand Kto był uznanym myślicielem konserwatywnym w Polsce? książę Adam Jerzy Czartoryski SOCJALIZM UTOPIJNY nurt socjalizmu głoszący likwidację własności prywatnej i utworzenie społeczeństwa, w którym będzie obowiązywać sprawiedliwość i równość między wszystkimi socjalizm utopijny wpłynął na ukształtowanie się socjalizmu i komunizmu KOMUNIZM (SOCJALIZM NAUKOWY) (z łac. communis ideologia zakładająca zniesienie własności prywatnej, stworzenie bezklasowego społeczeństwa i zapewnienie wszystkim równego statusu materialnego; drogą prowadzącą do tych zmian miała być rewolucja proletariacka likwidująca istniejące rządy i systemy polityczne 'wspólny') Socjalizm ideologia powstała w XIX w. w wyniku zmian zachodzących pod wpływem rewolucji przemysłowej; celem socjalistów było przede wszystkim poprawienie sytuacji klasy robotniczej; ponadto propagowano równość między ludźmi w sprawach politycznych, społecznych i ekonomicznych. - Jak wyglądała sytuacja robotników w XIX w. ? • dzień pracy trwał od 12 do 16 godzin • warunki pracy zagrażały zdrowiu i życiu kobiety i dzieci pracowały za mniejszą stawkę dlatego robotnicy zaczęli organizować strajki Kiedy i gdzie robotnicy zorganizowali powstania zbrojne? • na Śląsku 1844 r. • w Lyonie 1831 i 1834 r. Jaki ruch narodził się w Wielkiej Brytanii na początku XIX w.? • ruch luddystów, którzy niszczyli urządzenia fabryczne, bo sądzili, że to one są odpowiedzialne za ich złą sytuację (nędza, bezrobocie) w 1824 r. w W. Brytanii zezwolono na założenie pierwszych związków zawodowych (walka o robotnicze prawa) Czego domagał się ruch czartystów? • rozszerzenia udziału w wyborach na wszystkich mężczyzn CZARTYZM - ruch polityczny robotników w W. Brytanii w latach 1836-1849, który zmierzał do wprowadzenia demokratycznych zmian w systemie wyborczym. Jakie było zdanie socjalistów utopijnych? • ich zdaniem podstawowymi zasadami życia społecznego powinny być równość i sprawiedliwość oraz zasada braterstwa wszystkich ludzi Kto był twórcą Manifestu komunistycznego wydanego w 1848 r.? • Karol Marks i Fryderyk Engels • głosili oni, że na przestrzeni dziejów toczy się nieustanna walka klas społecznych o przeciwstawnych interesach wyzyskujących i wyzyskiwanych KAROL MARKS filozof, ekonomista twórca ideologii komunistycznej i socjalistycznej 5 WIOSNA LUDÓW WIOSNA LUDÓW szereg wystąpień rewolucyjnych i narodowowyzwoleńczych w Europie w 1848-1849. Przyczyny Wiosny Ludów: Niemcy i Włosi dążyli do stworzenia własnych zjednoczonych państw Polacy i Węgrzy domagali się niepodległości klęska nie urodzaju ziemniaka w latach 1845-1847 (zaraza zniszczyła uprawy ziemniaków, co spowodowało głód, drożyznę i wzrost przestępczości obywatele walczyli o uzyskanie praw obywatelskich, wolność słowa (konstytucja) - chłopi dążyli do uwłaszczenia (otrzymania ziemi na własność) robotnicy walczyli o prawa socjalne i polityczne (partie polityczne, związki zawodowe, ubezpieczenia) Co to były tzw. bankiety? Legalne spotkania publiczne (organizowane od 1847), podczas których krytykowano króla i domagano się zmian. Od kiedy do kiedy trwała rewolucja w Paryżu? 22-25 luty 1848 r. • Doszło do walk ulicznych, król przerażony tymi wydarzeniami abdykował i opuścił kraj, władzę przejął Rząd Tymczasowy. Kiedy Rząd Tymczasowy ogłosił II Republikę? 25 lutego 1848 r. Jakie reformy_przeprowadził Rząd po ogłoszeniu II Republiki? wprowadzono powszechne prawo wyborcze wprowadzono wolność zgromadzeń - zniesiono cenzurę Kiedy wybuchło powstanie paryskiego proletariatu? • W czerwcu 1848 r. (po kilku dniach zostało krwawo stłumione przez siły rządowe). Kiedy Zgromadzenie Konstytucyjne uchwaliło nową. konstytucję? . W listopadzie 1848 r. Kto został prezydentem republiki w grudniu 1848 r.? • Ludwik Napoleon Bonaparte ● w 1851 r. dokonał zamachu stanu i przejął rządy, a rok później ogłosił się cesarzem Napoleonem III Uwłaszczenie otrzymanie przez chłopów ziemi na własność. Jakie były skutki rewolucji wiedeńskiej? cesarzem został Franciszek Józef I uwłaszczenie chłopów usunięcie Klemensa Metternicha uchwalenie konstytucji • rewolucja marcowa w Wiedniu (13 marca 1848 r.) Kto stanął na czele Komitetu Obrony Narodowej Lajos Kossuth Państwo federacyjne państwo, w skład którego wchodzą mniejsze jednostki obdarzone znaczną autonomią. Gdzie nie było Wiosny Ludów? • w Wielkiej Brytanii, w Rosji źródło: podręcznik Poznać przeszłość 3 zakres podstawowy