Pojemność płuc i regulacja częstotliwości oddechu
Pojemność płuc jest kluczowym parametrem w ocenie funkcji oddechowej. Całkowita pojemność płuc wynosi około 5 dm³ i składa się z kilku objętości:
- Pojemność życiowa płuc: 4 dm³
- Objętość oddechowa: 0,5 dm³
- Objętość zapasowa wdechowa: 2,5 dm³
- Objętość zapasowa wydechowa: 1 dm³
- Powietrze zalegające: 1 dm³
Definition: Pojemność życiowa płuc to maksymalna objętość powietrza, którą można wydmuchnąć po maksymalnym wdechu.
Regulacja częstotliwości oddechu jest kontrolowana przez ośrodek oddechowy znajdujący się w rdzeniu przedłużonym. W jego skład wchodzą:
- Ośrodek wdechu - inicjuje czynność oddechową i wysyła impulsy pobudzające mięśnie wdechowe.
- Ośrodek wydechu - pobudza mięśnie wydechowe podczas wydechów aktywnych.
- Ośrodek pneumotaksyczny - decyduje o naprzemiennym występowaniu wdechu i wydechu.
Highlight: Ośrodek oddechowy reaguje głównie na wzrost stężenia CO₂ we krwi, który prowadzi do spadku pH krwi.
Proces regulacji oddechu przebiega następująco:
- CO₂ reaguje z wodą we krwi, tworząc kwas węglowy, który dysocjuje na jony H⁺ i HCO₃⁻.
- Spadek pH krwi jest rejestrowany przez komórki receptorowe w rdzeniu przedłużonym oraz w łuku aorty i tętnicy szyjnej.
- Rdzeń przedłużony stymuluje pracę mięśni oddechowych.
Example: Podobny wpływ na regulację oddechu ma spadek stężenia O₂ we krwi.
Wymiana gazowa zachodzi w dwóch etapach:
- Wymiana zewnętrzna - między pęcherzykami płucnymi a krwią.
- Wymiana wewnętrzna - między krwią a komórkami tkanek.
Proces ten opiera się na różnicy ciśnień parcjalnych gazów, co umożliwia ich przenikanie zgodnie z gradientem stężeń.