Podstawy pierwszej pomocy

Pierwsza pomoc to zespół czynności ratujących życie osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Są to działania wykonywane na miejscu zdarzenia, zanim przyjedzie profesjonalna pomoc medyczna.

Ważne! Bezpieczeństwo ratownika jest zawsze na pierwszym miejscu. Nie narażaj siebie na niebezpieczeństwo podczas udzielania pomocy.

Podstawowe wiadomości z zakresu pierwszej pomocy

Działania w ramach pierwszej pomocy obejmują: rozpoznanie sytuacji i zagrożeń, zabezpieczenie miejsca zdarzenia, wezwanie profesjonalnej pomocy oraz ocenę i podtrzymywanie podstawowych funkcji życiowych poszkodowanych.

Do głównych stanów nagłego zagrożenia zdrowotnego zaliczamy: utratę przytomności, zaburzenia oddychania i pracy serca, nagły ból w klatce piersiowej, upadek z wysokości, udar cieplny, wyziębienie organizmu, drgawki, silne reakcje uczuleniowe oraz porażenie prądem.

Pamiętaj, że wczesne rozpoznanie zagrożenia i szybkie działanie zwiększają szanse poszkodowanego na przeżycie.

Postępowanie na miejscu zdarzenia

Bezpieczeństwo jest najważniejsze! W przypadku niebezpiecznych sytuacji takich jak płonący dom, głęboka woda, zerwane przewody elektryczne czy agresywni ludzie - nie zbliżaj się i wezwij profesjonalną pomoc.

Podczas wypadku drogowego nie wybiegaj na jezdnię, a przy urządzeniach mechanicznych najpierw je wyłącz. Jeśli w powietrzu unoszą się niebezpieczne gazy, chroń swoje drogi oddechowe.

Środki ochrony osobistej ratownika to m.in. rękawiczki jednorazowe, maseczka foliowa, maska twarzowa do resuscytacji oraz kamizelka odblaskowa. Używaj ich, by chronić siebie i poszkodowanego przed zakażeniami.

Wywiad ratowniczy (SAMPLE)

SAMPLE to skrót, który pomoże Ci przeprowadzić skuteczny wywiad ratowniczy:

• S (Signs/Symptoms) - objawy, pytaj: "Co się stało? Gdzie cię boli?"
• A (Allergies) - alergie, pytaj: "Na co jesteś uczulony?"
• M (Medicaments) - leki, pytaj: "Czy bierzesz jakieś leki? Kiedy ostatnio je wziąłeś?"
• P (Past medical history) - przebyte choroby, pytaj: "Czy na coś chorujesz?"
• L (Lunch) - posiłek, pytaj: "Co ostatnio jadłeś i piłeś? Kiedy?"
• E (Events) - okoliczności, pytaj: "Co się działo przed zdarzeniem?"

Wskazówka: Przeprowadź wywiad SAMPLE jak najszybciej, bo poszkodowany może w każdej chwili stracić przytomność!

Sposoby transportu poszkodowanych

Jeśli poszkodowany jest przytomny, możesz go przenosić na "krzesełku" (z pomocą drugiej osoby) lub na zwykłym krześle. Taki transport jest bezpieczny i wygodny dla poszkodowanego.

W przypadku osób nieprzytomnych stosujemy chwyt Rauteka lub transport na kocu (np. termicznym). Pamiętaj, że transport poszkodowanego powinien być ostatecznością - jeśli to możliwe, poczekaj na przybycie zespołu ratownictwa medycznego.

Zawsze upewnij się, że transport nie pogorszy stanu poszkodowanego, zwłaszcza jeśli podejrzewasz urazy kręgosłupa.

Chwyt Rauteka

Chwyt Rauteka to bezpieczna metoda ewakuacji osoby nieprzytomnej:

1. Stań za poszkodowanym (jeśli leży - klęknij). Przełóż ręce pod jego pachami i złap przedramię - jedną ręką przy nadgarstku, drugą blisko łokcia.

2. Oprzyj głowę i ramiona poszkodowanego o swoją klatkę piersiową. Następnie podnieś go, trzymając własne plecy wyprostowane.

3. Oprzyj poszkodowanego o swoje biodro i odciągnij w bezpieczne miejsce. Drugi ratownik może pomóc, chwytając poszkodowanego za nogi.

Ważne: Jeśli podejrzewasz urazy, staraj się stabilizować głowę poszkodowanego podczas ewakuacji.

Pomoc osobie nieprzytomnej

Utrata przytomności to jeden z objawów zaburzeń układu nerwowego - poszkodowany nie reaguje wtedy na bodźce zewnętrzne. Może być spowodowana urazami głowy, krwotokami, przegrzaniem lub wychłodzeniem organizmu, udarem mózgu, zaburzeniami rytmu serca czy porażeniem prądem.

Łańcuch przeżycia to ciąg działań zwiększających szanse na przeżycie: wczesne rozpoznanie stanu zagrożenia i wezwanie pomocy, natychmiastowe rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej, wczesna defibrylacja oraz opieka poresuscytacyjna.

Twoje szybkie działanie może uratować komuś życie! Zawsze gdy widzisz osobę nieprzytomną, sprawdź jej podstawowe funkcje życiowe.

Ocena stanu - ABC

ABC to prosta metoda oceny stanu poszkodowanego:

• A (Airway) - Sprawdź, czy drogi oddechowe są drożne. Jeśli nie, udrożnij je.
• B (Breathing) - Sprawdź, czy poszkodowany oddycha i jak (ile oddechów na minutę). Jeśli nie oddycha, podejmij resuscytację.
• C (Circulation) - Oceń, czy nie ma krwawień zewnętrznych. Jeśli są, zatamuj je.

Zapamiętaj! Sekwencja ABC pomoże Ci nie pominąć żadnego ważnego kroku podczas sprawdzania funkcji życiowych poszkodowanego.

Układanie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej

Pozycja bezpieczna chroni drogi oddechowe nieprzytomnego poszkodowanego:

1. Uklęknij obok poszkodowanego i sprawdź, czy nogi są wyprostowane. Zdejmij okulary, jeśli je nosi.

2. Rękę bliższą Tobie ułóż pod kątem prostym, zgiętą w łokciu z dłonią na wysokości głowy.

3. Drugą rękę przyciśnij grzbietem dłoni do policzka poszkodowanego.

4. Zgiętą dalszą nogę podciągnij ku górze i obróć poszkodowanego na bok.

5. Odegnij głowę do tyłu, by drogi oddechowe były drożne. Regularnie kontroluj oddech poszkodowanego.

Ważne: Pozycja bezpieczna jest kluczowa dla zapewnienia drożności dróg oddechowych u nieprzytomnej osoby, która oddycha.

Odwracanie poszkodowanego z brzucha na plecy

Gdy poszkodowany leży na brzuchu, musisz umieć bezpiecznie odwrócić go na plecy:

1. Uklęknij obok poszkodowanego po stronie, w którą zwrócona jest jego twarz. Ułóż jego kończyny równolegle wzdłuż ciała.

2. Wsuń jedną rękę pod udo bliższej nogi, a drugą pod ramię bliższej ręki poszkodowanego.

3. Delikatnie przechyl się do przodu - efekt dźwigni pomoże Ci obrócić nawet cięższą osobę.

4. Po ułożeniu poszkodowanego na plecach udrożnij drogi oddechowe i sprawdź oddech. W razie potrzeby rozpocznij resuscytację (RKO).

Ta technika pozwala bezpiecznie odwrócić poszkodowanego, nawet jeśli jesteś od niego słabszy lub mniejszy.