Początek oświecenia w Europie przypada na przełom XVII i XVIII wieku. Epoka ta przyniosła fundamentalne zmiany w sposobie myślenia i postrzegania świata. Główne idee oświecenia opierały się na racjonalizmie, empiryzmie oraz krytycznym podejściu do rzeczywistości.

Definicja: Co to jest oświecenie krótko - epoka w kulturze europejskiej, w której najważniejszą rolę odgrywał rozum, doświadczenie i krytyczne myślenie. Nazwa pochodzi od "światła rozumu", które miało rozjaśniać ludzkie umysły.

Najważniejsze postacie oświecenia to filozofowie i myśliciele, którzy ukształtowali fundamenty nowoczesnego świata. Immanuel Kant wprowadził krytycyzm filozoficzny, Wolter propagował deizm i tolerancję religijną, a Monteskiusz stworzył koncepcję trójpodziału władzy. Denis Diderot kierował pracami nad Wielką Encyklopedią Francuską, która stała się symbolem epoki.

Co to jest empiryzm w oświeceniu wiąże się ściśle z rozwojem nauk przyrodniczych i przekonaniem, że wiedza powinna opierać się na doświadczeniu i obserwacji. Towarzyszył temu rozwój racjonalizmu, który podkreślał rolę rozumu w poznawaniu świata.

Oświecenie w Polsce rozpoczęło się później niż w Europie Zachodniej. Ramy czasowe oświecenia w Polsce to okres od lat 40. XVIII wieku do około 1822 roku, przy czym największy rozkwit przypadł na czasy panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Highlight: Postacie oświecenia w Polsce to przede wszystkim reformatorzy i twórcy, którzy dążyli do unowocześnienia kraju. Należeli do nich Stanisław Konarski, Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic oraz Ignacy Krasicki.

Najważniejsze postacie oświecenia w Polsce odegrały kluczową rolę w reformowaniu państwa i społeczeństwa. Ich działalność koncentrowała się na edukacji, nauce i kulturze. Powstały wówczas instytucje takie jak Komisja Edukacji Narodowej czy Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych.

Oświecenie w Polsce notatka powinna zawierać informacje o reformach edukacji, rozwoju literatury, teatru i publicystyki. W tym okresie powstały pierwsze czasopisma, rozwinęło się życie kulturalne i naukowe.

3 cechy oświecenia to racjonalizm, empiryzm i krytycyzm. Epoka ta charakteryzowała się również rozwojem nauki, sekularyzacją kultury oraz wiarą w postęp ludzkości.

Przykład: Najważniejsze wydarzenia oświecenia w Europie obejmują rewolucję francuską $1789$, powstanie Stanów Zjednoczonych $1776$ oraz reformy oświeceniowych monarchów absolutnych.

Przedstawiciele oświecenia wprowadzili nowe koncepcje filozoficzne i polityczne. Jean-Jacques Rousseau sformułował teorię umowy społecznej, a Benjamin Franklin i Thomas Jefferson przyczynili się do powstania demokratycznych Stanów Zjednoczonych.

Twórcy oświecenia i ich dzieła pozostawili trwały ślad w kulturze europejskiej. Jonathan Swift napisał "Podróże Guliwera", Daniel Defoe stworzył "Przypadki Robinsona Crusoe", a Wolter był autorem filozoficznych powiastek.

Oświecenie powtórzenie przed sprawdzianem powinno obejmować kluczowe zagadnienia epoki: filozofię, literaturę, sztukę oraz przemiany społeczno-polityczne.

Definicja: Cechy oświecenia to: wiara w potęgę rozumu, rozwój nauk przyrodniczych, krytyka przesądów i zabobonów, dążenie do reform społecznych oraz rozwój edukacji.

Oświecenie najważniejsze informacje dotyczą również przemian w sztuce. Dominującym nurtem był klasycyzm, charakteryzujący się harmonią, prostotą i nawiązaniami do antyku. Pojawił się także sentymentalizm, podkreślający rolę uczuć i natury.

W dziedzinie religii rozpowszechnił się deizm - pogląd uznający istnienie Boga-Stwórcy, który nie ingeruje w losy świata. Rozwinął się również nurt ateistyczny, całkowicie negujący istnienie sił nadprzyrodzonych.

Początek oświecenia w Europie wiąże się ściśle z rozwojem monarchii absolutnej oświeconej, której najwybitniejszym przedstawicielem był Fryderyk II Wielki z Prus. Ten "król-filozof" wprowadził szereg reform charakterystycznych dla głównych idei oświecenia, łącząc silną władzę monarchy z nowoczesnymi koncepcjami państwa.

Definicja: Absolutyzm oświecony to system rządów, w którym władca absolutny kieruje się ideałami oświeceniowymi, wprowadzając reformy służące modernizacji państwa i poprawie bytu poddanych.

W okresie rządów Fryderyka II Wielkiego przeprowadzono fundamentalne reformy państwa. Wprowadzono obowiązek szkolny, zreformowano sądownictwo poprzez zakaz tortur i kodyfikację prawa, a także rozbudowano administrację centralną. Najważniejsze wydarzenia oświecenia w Europie obejmowały właśnie te pruskie reformy, które stały się wzorem dla innych monarchów.

Równolegle w Anglii zachodziły przełomowe zmiany gospodarcze. Rewolucja agrarna przyniosła modernizację rolnictwa poprzez wprowadzenie płodozmianu i nowych technik uprawy. Co to jest empiryzm w oświeceniu najlepiej obrazują właśnie te praktyczne zmiany, oparte na doświadczeniu i obserwacji. Rolnictwo intensywne zastąpiło tradycyjną trójpolówkę, co znacząco zwiększyło wydajność produkcji żywności.

Rewolucja przemysłowa, będąca jednym z najważniejszych wydarzeń oświecenia w Europie, przyniosła fundamentalne zmiany w strukturze społecznej. Powstały dwie nowe klasy społeczne: kapitaliści $właściciele fabryk$ oraz robotnicy przemysłowi.

Przykład: Wynalezienie maszyny parowej przez Jamesa Watta w 1769 roku zapoczątkowało erę mechanizacji produkcji, co doprowadziło do powstania pierwszych fabryk i rozwoju miast przemysłowych.

Cechy oświecenia najlepiej widać w racjonalnym podejściu do organizacji produkcji i rozwoju technologicznego. Wprowadzono nowe wynalazki jak siewnik do zboża czy młockarnia, które zrewolucjonizowały rolnictwo. Rozwój transportu, w tym budowa kanałów i utwardzonych dróg, umożliwił szybszy przepływ towarów i ludzi.

Oświecenie najważniejsze informacje dotyczące zmian społecznych obejmują masową migrację ludności wiejskiej do miast, powstanie klasy robotniczej oraz rozwój burżuazji przemysłowej. Te przemiany doprowadziły do fundamentalnych zmian w strukturze społecznej, tworząc podstawy nowoczesnego społeczeństwa przemysłowego.