Imperium Karola Wielkiego i początki średniowiecznej Europy

Początki rządów Karolingów wiążą się z instytucją majordomów, którzy byli zarządcami dworu w państwie Franków. Karolingowie, dynastia frankijska założona przez Karola Młota, przejęli władzę od Merowingów.

Vocabulary: Majordomowie to zarządcy dworu w państwie Franków, którzy z czasem przejęli faktyczną władzę.

Pepin Krótki, syn Karola Młota, zdetronizował ostatniego króla z dynastii Merowingów i zapoczątkował dynastię Karolingów. Pokonał Longobardów i na ich ziemiach utworzył Państwo Kościelne.

Karol Wielki, najwybitniejszy władca z dynastii Karolingów, znacznie powiększył terytorium swojego państwa poprzez podboje:

• Longobardów
• Sasów
• Arabów
• Awarów

Wprowadził nową organizację państwa, dzieląc je na hrabstwa i marchie.

Definition: Hrabstwa to jednostki administracyjne w państwie Franków, którymi rządzili hrabiowie, natomiast marchie to obszary przygraniczne zarządzane przez margrabiów.

Okres panowania Karola Wielkiego nazywany jest renesansem karolińskim ze względu na rozwój kultury i nauki. Wprowadzono system edukacji oparty na siedmiu sztukach wyzwolonych:

• Trivium: gramatyka, dialektyka, retoryka
• Quadrivium: geometria, arytmetyka, astronomia, muzyka

Example: Minuskuła karolińska, rodzaj bardzo wyrazistego pisma, została wprowadzona w tym okresie i miała duży wpływ na rozwój piśmiennictwa w średniowieczu.

Po śmierci Karola Wielkiego jego imperium zostało podzielone na trzy części na mocy traktatu w Verdun w 843 roku. To doprowadziło do powstania zrębów przyszłych państw: Francji, Niemiec i Włoch.

W X wieku władzę w Niemczech przejęła dynastia Ludolfingów (Ottonów). Otton I pokonał Węgrów i został koronowany na cesarza, a Otton III prowadził cesarstwo jako monarchię uniwersalną.

W tym samym okresie zaczęły formować się państwa słowiańskie:

• Państwo Samona (VII w.)
• Państwo Wielkomorawskie (IX w.)
• Państwo Czeskie (X w.)
• Ruś Kijowska (IX-X w.)

Highlight: Misjonarze Konstanty (Cyryl) i Metody stworzyli głagolicę, pierwsze pismo słowiańskie, co miało ogromne znaczenie dla rozwoju kultury słowiańskiej.

Te wydarzenia położyły podwaliny pod kształtowanie się średniowiecznej Europy, tworząc mozaikę państw i kultur, które wpłynęły na dalszy rozwój kontynentu.

Cesarstwo Bizantyjskie i narodziny islamu

Cesarstwo Bizantyjskie, znane również jako Bizancjum, było kontynuacją Cesarstwa Rzymskiego na wschodzie. Jego terytorium obejmowało północną Afrykę, północną część Półwyspu Arabskiego i Grecję. Za panowania Justyniana Wielkiego w VI wieku, cesarstwo osiągnęło szczyt swojej potęgi.

Highlight: Justynian Wielki dokonał znaczących podbojów, rozszerzając terytorium Bizancjum o północną Afrykę, południową Hiszpanię i Italię.

Jednym z najważniejszych osiągnięć Justyniana był Kodeks Justyniana, zbiór praw rzymskich opracowany w pierwszej połowie VI wieku. Kodeks ten stał się fundamentem prawa w Bizancjum i miał ogromny wpływ na rozwój systemów prawnych w Europie.

Definition: Cezaropapizm to system, w którym monarcha skupiał w swoich rękach zarówno władzę świecką, jak i religijną.

Bizancjum zachowało dziedzictwo starożytnej kultury, kontynuując tradycje rzymskie i greckie. Charakteryzowało się uniwersalizmem i wielokulturowością, z łaciną jako dominującym językiem w początkowym okresie.

Vocabulary: Ikony to schematyczne i formalizowane wizerunki Jezusa i świętych, typowe dla sztuki bizantyjskiej.

Architektura bizantyjska osiągnęła swój szczyt w postaci Hagia Sophia, najważniejszej świątyni w cesarstwie. Obecnie jest to meczet z dobudowanymi minaretami.

Równolegle do rozwoju Bizancjum, na Półwyspie Arabskim narodził się islam. Religia ta, założona przez Mahometa, szybko rozprzestrzeniła się wśród Beduinów, koczowniczych plemion arabskich.

Example: Świątynia Kaaba w Mekce, z umieszczonym w niej "Czarnym Kamieniem", stała się centrum religijnym islamu i celem pielgrzymek.

Islam opiera się na pięciu filarach, które stanowią podstawę wiary i praktyki religijnej muzułmanów.

Highlight: Pięć filarów islamu to: wyznanie wiary, modlitwa pięć razy dziennie, post w miesiącu Ramadan, jałmużna dla ubogich i pielgrzymka do Mekki.

Święta księga islamu to Koran, a Sunna zawiera opowieści z życia Mahometa. Dżihad, często błędnie interpretowany, oznacza obowiązek szerzenia wiary, w tym poprzez świętą wojnę z niewiernymi.