Sztuka Starożytnego Rzymu i Jej Rozwój

Sztuka starożytnego Rzymu i jej okresy historyczne rozwijała się przez prawie tysiąc lat, od VI wieku p.n.e. do 395 roku n.e. Początki rzymskiej cywilizacji związane są z legendą o Romulusie, a na jej kształt wpłynęły kultury etruska, egipska i grecka. Rozwój sztuki można podzielić na cztery główne okresy, z których każdy charakteryzował się odmiennymi cechami i priorytetami artystycznymi.

Definicja: Sztuka rzymska to kompleksowe zjawisko artystyczne rozwijające się od czasów królewskich, przez republikę, po cesarstwo, łączące wpływy różnych kultur antycznych.

Okres królewski (VIII-VI w. p.n.e.) charakteryzował się intensywnym rozwojem urbanistycznym. W tym czasie powstało Forum Romanum i rozwój infrastruktury w Rzymie rozpoczął się od budowy fundamentalnych elementów miasta, takich jak system kanalizacyjny Cloaca Maxima. Od Etrusków Rzymianie przejęli umiejętności w zakresie odlewnictwa z brązu.

W okresie republiki (509-31 p.n.e.) sztuka służyła głównie celom państwowym i propagandowym. Charakterystyczny dla tego okresu był styl werystyczny, który cechował się skrajnym naturalizmem w przedstawianiu postaci, szczególnie widocznym w portretach pokazujących wszystkie niedoskonałości twarzy.

Przykład: Popiersia z okresu republikańskiego pokazują zmarszczki, blizny i inne niedoskonałości twarzy, co było wyrazem rzymskiego umiłowania prawdy i realizmu.

Architektura Użyteczności Publicznej w Rzymie

Łuki triumfalne stanowiły charakterystyczny element architektury rzymskiej, będąc symbolem potęgi i zwycięstw militarnych. Najbardziej znane to Łuk Tytusa, Łuk Septymiusza Sewera i Łuk Konstantyna, każdy z nich opowiadający własną historię zwycięstw poprzez bogaty program rzeźbiarski.

Highlight: Termy rzymskie były nie tylko łaźniami, ale kompleksowymi centrami życia społecznego i kulturalnego, wyposażonymi w biblioteki, sale gimnastyczne i miejsca spotkań.

Termy, będące rozbudowanymi kompleksami łaźni publicznych, stanowiły istotny element życia społecznego. Wyposażone były w system ogrzewania podłogowego (hypocaustum) i różnorodne pomieszczenia o różnych funkcjach: frigidarium (zimne kąpiele), tepidarium (łaźnia letnia) i caldarium (gorące kąpiele). Najbardziej imponujące były Termy Karakalli, które mogły pomieścić jednocześnie tysiące osób.

Rzymska architektura użyteczności publicznej łączyła w sobie funkcjonalność z monumentalizmem, tworząc przestrzenie, które służyły zarówno celom praktycznym, jak i reprezentacyjnym.

Architektura i budowle starożytnego Rzymu

Architektura rzymska i innowacje budowlane rozwinęły się w niezwykle imponujący sposób, czego dowodem są zachowane do dziś monumentalne budowle. Cyrki i amfiteatry stanowiły centrum rozrywki starożytnego Rzymu. Circus Maximus, wzniesiony w IV wieku p.n.e., mógł pomieścić nawet 250 tysięcy widzów i był wielokrotnie modyfikowany, osiągając długość około pół kilometra.

Najbardziej znanym amfiteatrem jest Koloseum (Amfiteatr Flawiuszów), wybudowane w I wieku na polecenie cesarza Wespazjana. Ta monumentalna budowla charakteryzuje się eliptycznym planem i czterema kondygnacjami, gdzie zastosowano porządek spiętrzony - kolejno dorycki, joński i koryncki. Wewnętrzna konstrukcja zawierała pięć poziomów, 80 wejść oraz rozbudowany system korytarzy i pomieszczeń pomocniczych.

Definicja: Porządek spiętrzony to architektoniczne rozwiązanie polegające na układaniu kolejnych kondygnacji budowli w różnych porządkach architektonicznych, od najprostszego do najbardziej ozdobnego.

Świątynie rzymskie, wznoszone głównie przy placach, łączyły wpływy greckie i etruskie. Budowano je z cementu i wypalonej cegły, często na planie prostokąta lub koła. Najważniejszą była Świątynia Jowisza Kapitolińskiego, wzniesiona za czasów Tarkwiniusza Starego na wzgórzu kapitolińskim. Po wielu pożarach została ostatecznie odbudowana w marmurze w 82 roku, wykorzystując aż 312 ton złota do dekoracji.

Mauzoleum i architektura sepulkralna

Mauzoleum Augusta, wzniesione w I wieku p.n.e. w Rzymie, było monumentalnym grobowcem cesarza Oktawiana Augusta. Zbudowane na sztucznym kopcu, na planie koła, zawierało nisze przeznaczone na prochy członków rodziny cesarskiej oraz posąg władcy wykonany z brązu.

Mauzoleum Hadriana, powstałe w II wieku, również charakteryzowało się okrągłym planem. Zbudowane z płyt marmurowych na kwadratowej podstawie betonowej, zwieńczone było kopcem ziemnym obsadzonym drzewkami cytrusowymi. Na szczycie umieszczono kwadrygę z posągiem cesarza. Budowla ta, znana dziś jako Zamek Świętego Anioła, przeszła liczne modyfikacje na przestrzeni wieków.

Wyróżnienie: Dromos, czyli korytarz prowadzący do komory grobowej, stanowił charakterystyczny element architektury sepulkralnej starożytnego Rzymu.