Sztuka Starożytnego Rzymu i Jej Rozwój

Sztuka starożytnego Rzymu i jej okresy historyczne rozwijała się przez prawie tysiąc lat, od VI wieku p.n.e. do 395 roku n.e. Początki rzymskiej cywilizacji związane są z legendą o Romulusie, a na jej kształt wpłynęły kultury etruska, egipska i grecka. Rozwój sztuki można podzielić na cztery główne okresy, z których każdy charakteryzował się odmiennymi cechami i priorytetami artystycznymi.

Definicja: Sztuka rzymska to kompleksowe zjawisko artystyczne rozwijające się od czasów królewskich, przez republikę, po cesarstwo, łączące wpływy różnych kultur antycznych.

Okres królewski (VIII-VI w. p.n.e.) charakteryzował się intensywnym rozwojem urbanistycznym. W tym czasie powstało Forum Romanum i rozwój infrastruktury w Rzymie rozpoczął się od budowy fundamentalnych elementów miasta, takich jak system kanalizacyjny Cloaca Maxima. Od Etrusków Rzymianie przejęli umiejętności w zakresie odlewnictwa z brązu.

W okresie republiki (509-31 p.n.e.) sztuka służyła głównie celom państwowym i propagandowym. Charakterystyczny dla tego okresu był styl werystyczny, który cechował się skrajnym naturalizmem w przedstawianiu postaci, szczególnie widocznym w portretach pokazujących wszystkie niedoskonałości twarzy.

Przykład: Popiersia z okresu republikańskiego pokazują zmarszczki, blizny i inne niedoskonałości twarzy, co było wyrazem rzymskiego umiłowania prawdy i realizmu.

Architektura i Innowacje Budowlane Starożytnego Rzymu

Architektura rzymska i innowacje budowlane stanowiły przełom w historii budownictwa. Rzymianie wprowadzili szereg nowatorskich rozwiązań, w tym wynalezienie cementu, który produkowano z mieszaniny wapna, popiołu wulkanicznego i wody. To odkrycie umożliwiło rozwój nowych technik budowlanych i powstanie monumentalnych konstrukcji.

Highlight: Wynalezienie cementu przez Rzymian zrewolucjonizowało budownictwo i umożliwiło tworzenie konstrukcji, które przetrwały do dziś.

Charakterystycznym elementem architektury rzymskiej był porządek kompozytowy, łączący cechy porządku jońskiego i korynckiego. W budownictwie mieszkalnym pojawiły się insule - wielopiętrowe kamienice czynszowe, które były odpowiedzią na potrzeby mieszkaniowe rozrastającego się miasta.

Rzymianie byli mistrzami w budowie infrastruktury miejskiej. Stworzyli rozległą sieć dróg, z których najsłynniejsza była Via Appia, oraz system akweduktów dostarczających wodę do miast. Pont du Gard w Nîmes jest doskonałym przykładem rzymskiej sztuki inżynieryjnej, łączącej funkcjonalność z monumentalną architekturą.

Forum Romanum i Rozwój Przestrzeni Publicznej

Forum Romanum i rozwój infrastruktury w Rzymie stanowiły centrum życia publicznego starożytnego miasta. Forum było odpowiednikiem greckiej agory, zlokalizowanym na przecięciu głównych arterii komunikacyjnych - decumanus i cardo. Przestrzeń ta gromadziła najważniejsze budynki użyteczności publicznej, świątynie i pomniki.

Vocabulary: Forum Romanum - główny plac miejski starożytnego Rzymu, centrum życia politycznego, religijnego i społecznego.

Szczególne znaczenie miało Forum Trajana, które zostało ufundowane przez cesarza Trajana w II wieku n.e. Jego najbardziej charakterystycznym elementem była Kolumna Trajana, przedstawiająca w spiralnym reliefie historię wojen dackich. Forum to było największym i najbardziej imponującym ze wszystkich cesarskich forów w Rzymie.

Bazyliki były kolejnym istotnym elementem przestrzeni publicznej. Te wielonawowe budynki początkowo pełniły funkcje świeckie - były miejscem spotkań, transakcji handlowych i rozpraw sądowych. Ich architektura wywarła później ogromny wpływ na rozwój architektury sakralnej.

Rzeźba rzymska i jej rozwój historyczny

Sztuka starożytnego Rzymu i jej okresy historyczne w zakresie rzeźby można podzielić na trzy główne etapy. Pierwszy okres, etruski, charakteryzował się silnymi wpływami sztuki etruskiej. Drugi okres, rozpoczynający się w II wieku p.n.e., związany był z intensywnym przejmowaniem wzorów greckich, co wiązało się z podbojami i rozwojem rynku sztuki.

Rzeźba rzymska słynęła z realizmu portretowego i reliefów historycznych. Szczególnie ważną rolę odgrywała propaganda cesarska, czego przykładem jest Ołtarz Pokoju (Ara Pacis), ufundowany przez Augusta. Ten marmurowy monument ozdobiony był fryzami przedstawiającymi procesje religijne i sceny alegoryczne.

Cytat: "Portret rzymski stanowił nie tylko odzwierciedlenie rzeczywistego wyglądu osoby, ale także narzędzie propagandy politycznej i społecznej."

Malarstwo Starożytnego Rzymu i Style Pompejańskie

Malarstwo starożytnego Rzymu stanowiło istotny element sztuki starożytnego Rzymu i jej okresów historycznych. Rzymianie, czerpiąc inspirację z dokonań Greków, rozwinęli własne, unikalne techniki malarskie. Szczególnie cenione były malowidła ścienne i sztalugowe, choć te drugie niestety nie przetrwały do naszych czasów. Dla rzymskiej elity sztuka była przede wszystkim wyznacznikiem prestiżu i statusu społecznego.

Definicja: Iluzjonizm w malarstwie rzymskim to technika tworzenia złudzenia optycznego, która pozwalała na pozorne powiększenie przestrzeni poprzez malowanie okien, pejzaży czy elementów architektonicznych.

Szczególnie interesujący jest rozwój stylów pompejańskich, których zachowanie zawdzięczamy tragicznemu wybuchowi Wezuwiusza w 79 roku n.e. Pierwszy styl pompejański, zwany także inkrustacyjnym lub strukturalnym, rozwijał się od II do I wieku p.n.e. Charakteryzował się trójpoziomowym podziałem ścian i wykorzystaniem ortostatów - kamiennych płyt okładających ściany. Kolorystyka tego okresu często imitowała naturalne materiały, szczególnie drewno i marmur.

Przykład: W pierwszym stylu pompejańskim ściany dzielono na trzy poziomy:

• górny z poziomymi płytami imitującymi marmur
• środkowy z ortostatami
• dolny z gładką powierzchnią Całość często uzupełniano pilastrami, zarówno rzeczywistymi jak i malowanymi.