Antyk i mitologia

Alternatywny zapis:

trzeba kierować się w każdej sytuacji. pojęcía epoki →Katharsis - Oczyszczenie", jest to funkcja przypisywana oddziaływaniu tragedií, która, wywołując u ludzi liłość, żal i trwogę, miata uwalniać ich od brzmienia tych emocji. →Kalokagatia - połączenie piękna i dobra, stanowiące ideat doskonałego człowieka i obywatela. Idea ta dochodziła do głosu zwłaszcza w koncepcjach wychowaw- - czych, które kładły nacisk na harmonijny rozwój fizyczny i duchowy. → topos - pojęcie, kłórym określa się utrwalony przez tradycję schemat argumentacji, a także mający charakter odwiecznego archetypu motyw, obraz lub temat odwołujący się do mitów i prastarych wierzeń ludzkości. → klasycyzm - tendencja do nawiązywania w literaturze, sztuce i architekture do wzorców antycznych, greckich i rzymskich. → tragedia - podstawowy gatunek dramatu. Obejmuje utwory utrzymane w poważnym tonie, ukazujące bohaterów uwikTanych w nieprzezwyciężone konflikty, których działania prowadzą do nieuchronnej katastrofy. fatum - przeznaczenie, zTy los, nieszczęście. → hybris - zarozumiałość prowadząca do zuchwalstwa wobec bogów i ścigająca ich kare. → heksametr - rodzaj wiersza o charakterystycznym rytmie, stosowany przede wszystkim w eposie. → monoteizm - islam) wiara w istnienie jednego Boga. (judaizm, chrześcijaństwo, → Testament - w sensie religijnym przymierze między Bogiem, a ludźmi. przypowieść (parabola) - gatunek literatury moralistycznej, utwór narracyjny, w którym nieistotne są cechy jednostkowe postaci i opisy konkretnych. zdarzeń, lecz wnioski ogólne na temat uniwersalnych praw i losów ludzkich. →sacrum i profanum - pojęcia odnoszące się do dwóch sfer człowieka. Sacrum dotyczy świętości, przestrzeni świętej związanej z bogami, natomiast profanum nazywa doświadczenia codzienne zwykłe, ludzkie. : archetyp pierwowzór, czyli pradawne wyobrażenie wzorów ludzkich postaw i zachowań, tkwiących w świadomości zbiorowej każdej społeczności. teatr → POCZĄTEK: Vw p.n.e - Wielkie Dionizje - obrzędy ku czci Boga Dionizosa 1. 2. 4. T 5. H PARODOS E A eksodos ORCHESTRA T PROSKENION SKENE Schemat teatru greckiego - R budowa dramatu antycznego prologos - wstęp parodos pierwsza pieśń i wejście chóru 3. epeisodion stasimon - O N PARODOS dytyramb - podstawowa forma STOwno-muzyczna Dionizji koryfeusz- przewodnik chóru (rola chóru: komentowanie) ostatnia pieśń chóru i wyjście.. zagady: → zasada trzech jedności: czas (max. 24h) miejsce akcja (jeden problem) mimesis naśladowanie rzeczywistości katharsis - duchowe oczyszczenie, które mają przeżyć widzowie. epos epos - gatunek obejmujący utwory zwykle wierszowane, pisane w podniosTym stylu, predstawiające działania mitologicznych bohaterów ukazanych na tle ważnych dla całej zbiorowości wydarzeń, takich jak wojna, wędrówka. CECHY EPOSU: → wierszowana forma → podział na części, pieśni i księgi będące samodzielnymi catościami → state elementy kompozycyjne np. inwokacja → wszechwiedzący i obiektywny narrator → bardzo rozbudowane opowiadania zwane homeryckimi → state epitety → ukazanie ingerencji bogów w losy bohaterów → bohater zbiorowy sztuka klasycyzm - najważniejszymi założeniami była harmonia, równowaga, logika, spokój i piękno. Nie przedstawiano w sztuce klasycznej wartości negatywnych, takich jak starość czy cierpienie W przypadku postaci ludzkich istotne były właściwe proporcje ciata. Podstawową formą. malarstwa byty freski. sztuka grecka: budowle Partenon w Atenach zeźby: Dyskobol, Wenus z Milo, Nike z Samotraki sztuka rzymska: budowle: Koloseum, Panteon, Forum Romanum rzeźba: posąg cesarza Marka Aureliusza mitologia archetypy Antygona - symbol mitości siostrzanej, kobieta broniąca swoich przekonań Dedal - człowiek doświadczony, rozważny. Demeter- CZUTOść i miłość matki Herakles męstwo i sita Ikar idealista, marzyciel Kasandra - zwiastunka katastrofy, nieszczęścia Orfeusz - archetyp poety, muzyka i śpiewaka, w imię miłości gotów do poświęceń Pigmalion - artysta, którego sztuka ma moc kreacyjną, gdyż jej źródłem jest miłość. Prometeusz - samotny buntownik i altruista, poświęcający się dla ludzi, których kocha. Narcyz - archetyp mitości własnej Niobe - archetyp matki cierpiącej po stracie dzieci Syzyf archetyp niekończącego się, absurdalnego wysiłku. podział mitów teogoniczne - o powstaniu i naturze bogów. Każdy mit dotyczący jakiegoś boga informuje o okolicznościach narodzin, Określa, jaki obszar zjawisk mu podlega, jakie ma upodobania, symbole, atrybuty, umiejętności ita; kosmogeniczne - o powstaniu świała i jego początkach antropogeniczne dotyczą powstania człowieka. Przykładem jest mit o Promete- -uszu, który ulepit człowieka z gliny i Tez. genealogiczne - o historii pokoleń ludzkich, o bohaterach będących przodkami rodów panujących i mieszkańców miast, np. dzieje rodu Labdakidów. funkcje mitów funkcja poznawcza - mająca na celu wyjaśnienie niezrozumiałych zjawisk przyrody, np. mit o Demeter i Persefonie tłumaczył następstwo pór roku. funkcja światopoglądowa określająca postawę i zakres wierzeń religijnych starożytnych.. funkcja sakralna dotycząca kultów poszczególnych bóstw, obrzędów religijnych, ofiar, uroczystości ku ich czci. - funkcja kulturotwórcza inspirująca rozwój epiki i dramatu W starożytności, dostarczająca tematów rzeźbiarzom, malarzom, poetom i architektom. biblia → Zbiór wielu tekstów, które powstawały przez niemal półtora tysiąca lat. Dlatego też Pismo Święte nazywa się księgą ksiąg. Księgi biblijne dzielą się na : historyczne, dydaktyczne (mąarościowe) i profetyczne (prorockie). znaczenie Biblii → źródło prawd objawionych przez Boga → jeden z filarów cywilizacji europejskiej → źródło inspiracji i motywów dla twórców kultury. → zbiór zasad i гоzиоżań o charakterze moralnym → wybitne dzieTo literackie STARY TESTAMENT → napisany w języku greckim, hebrajskim, aramejskim. → Najważniejszą część stanowi Tora (Księgi : Rodzaju, Hyjścia, Liczb, Kapłańska, Powtórzonego Prawa). NOWY TESTAMENT → Napisany w językach: greckim i aramejskim → Składa się z Czterech Ewangelii (Św. Mateusza, św. Marka, św. Łukasza, św. Jana); Dziejów i listów Apostolskich i Apokalipsy weaTug św. Jana. utwory do przypomnienia Do Leukonoe - Horacy Exegi monumentum - Horacy. Król Edyp - Sofokles Mit o Prometeuszu Mit o Dedalu i Ikarze Mit o Syzyfie Przypowieść o synu marnotrawnym Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie Apokalipsa Św. Jana Pieśni nad Pieśniami Księga Rodzaju, Wyjścia, Koheleta i Hioba.