Otwórz aplikację

Przedmioty

Poznaj barok w Polsce: Twórcy, sarmatyzm i filozofia

Otwórz

56

1

user profile picture

Carmen🫶

14.11.2022

Język polski

Barok

Poznaj barok w Polsce: Twórcy, sarmatyzm i filozofia

Barok w Polsce to epoka kontrastów, trwająca od początku XVII wieku do połowy XVIII wieku. Charakteryzowała się powrotem do teocentryzmu, pesymistycznym poglądem na naturę człowieka i rozwojem kultury sarmackiej. Okres ten był naznaczony licznymi wojnami i niepokojami religijnymi, co wpłynęło na sztukę i literaturę epoki.

  • Ramy czasowe baroku w Polsce obejmują lata 30. XVII wieku do lat 30./40., a nawet 60. XVIII wieku.
  • Najważniejsi twórcy baroku w Polsce to m.in. Mikołaj Sęp Szarzyński i Daniel Naborowski.
  • Sarmatyzm był charakterystycznym elementem polskiego baroku, kształtującym kulturę i mentalność szlachty.
  • Barok w sztuce i literaturze wyrażał niepokój, dysharmonię i zainteresowanie tematami metafizycznymi.
...

14.11.2022

2837

& ace
18
1.Etymologia nazwy
barocco (z portugalskiego/ włoskiego) - perła o nieregularnym kształcie.
• skojarzenie z przepychem, przesadą, b

Zobacz

Specyfika polskiego baroku - Sarmatyzm

Sarmatyzm to unikalna cecha polskiego baroku, która wywarła ogromny wpływ na kulturę i mentalność szlachty polskiej. Ta ideologia opierała się na przekonaniu o starożytnym pochodzeniu i wyjątkowości narodu polskiego.

Definition: Kultura sarmacka to zespół przekonań, obyczajów i wartości charakterystycznych dla polskiej szlachty w okresie baroku.

Cechy sarmatyzmu obejmowały:

  • Waleczność i rycerskość
  • Zamiłowanie do wolności
  • Kult "złotej wolności szlacheckiej"
  • Przekonanie o Polsce jako przedmurzu chrześcijaństwa mesjanizmmesjanizm

Highlight: Sarmatyzm w baroku miał zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty, kształtując unikalną tożsamość polskiej szlachty.

Barok i sarmatyzm tworzyły specyficzną mieszankę, która wpływała na wszystkie aspekty życia szlachty, od sztuki po codzienne zwyczaje. Sarmatyzm promował dumę narodową i przywiązanie do tradycji, ale jednocześnie prowadził do megalomanii i ksenofobii.

Example: Typowy sarmata cenił sobie gościnność i umiejętność przemawiania, ale mógł też wykazywać się skłonnością do pijaństwa i pojedynkowania się.

Życie codzienne w baroku było silnie związane z religią i Kościołem, szczególnie wśród wyższych sfer społeczeństwa. Sztuka i malarstwo były dostępne głównie dla bogatszych, podczas gdy niższe warstwy społeczne borykały się z ciężką pracą i brakiem rozrywek.

& ace
18
1.Etymologia nazwy
barocco (z portugalskiego/ włoskiego) - perła o nieregularnym kształcie.
• skojarzenie z przepychem, przesadą, b

Zobacz

Nurty w polskiej kulturze barokowej i poezja metafizyczna

W polskiej kulturze barokowej można wyróżnić trzy główne nurty:

  1. Nurt dworski - ulegający wpływom zagranicznym, czerpiący z obcych wzorców, nastawiony na rozrywkę.
  2. Nurt ziemiański sarmackisarmacki - skupiony na życiu szlachcica-ziemianina, hołdujący polskiej tradycji, zamknięty na nowości z zagranicy.
  3. Nurt metafizyczny - charakteryzujący się powagą i zainteresowaniem tematami egzystencjalnymi w literaturze.

Highlight: Poezja metafizyczna baroku poruszała poważne, egzystencjalne tematy, odzwierciedlając niepokoje epoki.

Przykładem poezji metafizycznej jest twórczość Daniela Naborowskiego. Jego wiersz "Krótkość żywota" jest doskonałym przykładem barokowego synkretyzmu, łączącego przerażenie przemijaniem z jego akceptacją.

Example: W wierszu "Marność" Naborowski odwołuje się do "Księgi Koheleta" i motywu vanitas, poruszając problematykę filozoficzną dotyczącą egzystencji.

Porównanie renesansu i baroku w poezji można zaobserwować zestawiając twórczość Jana Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Obaj poeci mieli świadomość piękna i boskości świata, ale Sęp Szarzyński kładł większy nacisk na konieczność odejścia od świata doczesnego i zbliżenia się do Boga poprzez wiarę i religię.

Quote: "Mikołaj Sęp-Szarzyński przedstawia Boga i świat. Człowiekowi nakazuje dokonać wyboru między jednym a drugim."

Podsumowując, barok w Polsce był epoką złożoną, łączącą wpływy europejskie z rodzimą tradycją sarmacką. Charakteryzował się głębokimi przemyśleniami na temat życia, śmierci i Boga, co znalazło odzwierciedlenie w bogatej twórczości literackiej i artystycznej tego okresu.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

21 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

 

Język polski

2837

14 lis 2022

3 strony

Poznaj barok w Polsce: Twórcy, sarmatyzm i filozofia

user profile picture

Carmen🫶

@carmenk_a

Barok w Polsce to epoka kontrastów, trwająca od początku XVII wieku do połowy XVIII wieku. Charakteryzowała się powrotem do teocentryzmu, pesymistycznym poglądem na naturę człowieka i rozwojem kultury sarmackiej. Okres ten był naznaczony licznymi wojnami i niepokojami religijnymi, co... Pokaż więcej

& ace
18
1.Etymologia nazwy
barocco (z portugalskiego/ włoskiego) - perła o nieregularnym kształcie.
• skojarzenie z przepychem, przesadą, b

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Specyfika polskiego baroku - Sarmatyzm

Sarmatyzm to unikalna cecha polskiego baroku, która wywarła ogromny wpływ na kulturę i mentalność szlachty polskiej. Ta ideologia opierała się na przekonaniu o starożytnym pochodzeniu i wyjątkowości narodu polskiego.

Definition: Kultura sarmacka to zespół przekonań, obyczajów i wartości charakterystycznych dla polskiej szlachty w okresie baroku.

Cechy sarmatyzmu obejmowały:

  • Waleczność i rycerskość
  • Zamiłowanie do wolności
  • Kult "złotej wolności szlacheckiej"
  • Przekonanie o Polsce jako przedmurzu chrześcijaństwa mesjanizmmesjanizm

Highlight: Sarmatyzm w baroku miał zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty, kształtując unikalną tożsamość polskiej szlachty.

Barok i sarmatyzm tworzyły specyficzną mieszankę, która wpływała na wszystkie aspekty życia szlachty, od sztuki po codzienne zwyczaje. Sarmatyzm promował dumę narodową i przywiązanie do tradycji, ale jednocześnie prowadził do megalomanii i ksenofobii.

Example: Typowy sarmata cenił sobie gościnność i umiejętność przemawiania, ale mógł też wykazywać się skłonnością do pijaństwa i pojedynkowania się.

Życie codzienne w baroku było silnie związane z religią i Kościołem, szczególnie wśród wyższych sfer społeczeństwa. Sztuka i malarstwo były dostępne głównie dla bogatszych, podczas gdy niższe warstwy społeczne borykały się z ciężką pracą i brakiem rozrywek.

& ace
18
1.Etymologia nazwy
barocco (z portugalskiego/ włoskiego) - perła o nieregularnym kształcie.
• skojarzenie z przepychem, przesadą, b

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Nurty w polskiej kulturze barokowej i poezja metafizyczna

W polskiej kulturze barokowej można wyróżnić trzy główne nurty:

  1. Nurt dworski - ulegający wpływom zagranicznym, czerpiący z obcych wzorców, nastawiony na rozrywkę.
  2. Nurt ziemiański sarmackisarmacki - skupiony na życiu szlachcica-ziemianina, hołdujący polskiej tradycji, zamknięty na nowości z zagranicy.
  3. Nurt metafizyczny - charakteryzujący się powagą i zainteresowaniem tematami egzystencjalnymi w literaturze.

Highlight: Poezja metafizyczna baroku poruszała poważne, egzystencjalne tematy, odzwierciedlając niepokoje epoki.

Przykładem poezji metafizycznej jest twórczość Daniela Naborowskiego. Jego wiersz "Krótkość żywota" jest doskonałym przykładem barokowego synkretyzmu, łączącego przerażenie przemijaniem z jego akceptacją.

Example: W wierszu "Marność" Naborowski odwołuje się do "Księgi Koheleta" i motywu vanitas, poruszając problematykę filozoficzną dotyczącą egzystencji.

Porównanie renesansu i baroku w poezji można zaobserwować zestawiając twórczość Jana Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Obaj poeci mieli świadomość piękna i boskości świata, ale Sęp Szarzyński kładł większy nacisk na konieczność odejścia od świata doczesnego i zbliżenia się do Boga poprzez wiarę i religię.

Quote: "Mikołaj Sęp-Szarzyński przedstawia Boga i świat. Człowiekowi nakazuje dokonać wyboru między jednym a drugim."

Podsumowując, barok w Polsce był epoką złożoną, łączącą wpływy europejskie z rodzimą tradycją sarmacką. Charakteryzował się głębokimi przemyśleniami na temat życia, śmierci i Boga, co znalazło odzwierciedlenie w bogatej twórczości literackiej i artystycznej tego okresu.

& ace
18
1.Etymologia nazwy
barocco (z portugalskiego/ włoskiego) - perła o nieregularnym kształcie.
• skojarzenie z przepychem, przesadą, b

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Etymologia i ramy czasowe baroku

Barok w Polsce to fascynująca epoka, której nazwa pochodzi od portugalskiego lub włoskiego słowa "barocco", oznaczającego perłę o nieregularnym kształcie. Ta etymologia doskonale oddaje charakter epoki - pełnej przepychu, przesady i kontrastów.

Ramy czasowe baroku w Polsce są nieco odmienne od ogólnoeuropejskich. Podczas gdy w Europie barok rozpoczął się wraz z Soborem Trydenckim w 1563 roku, w Polsce pierwsze tendencje barokowe pojawiły się dopiero pod koniec XVI wieku, a pełny rozkwit nastąpił w latach 30. XVII wieku. Koniec baroku w Polsce datuje się na czasy saskie 169717631697-1763, a nawet na lata 60. XVIII wieku.

Highlight: Początek baroku w Polsce był późniejszy niż w reszcie Europy, co wpłynęło na jego unikalny charakter i rozwój.

Cechy baroku wyraźnie kontrastują z renesansem. O ile renesans stawiał człowieka w centrum, barok przywrócił Boga na to miejsce. Sztuka barokowa wyrażała uczucia, dysharmonię i niepokój, w przeciwieństwie do renesansowej harmonii i ładu.

Definition: Filozofia baroku charakteryzowała się pesymistycznym poglądem na naturę człowieka, skupieniem na tematach vanitas marnosˊcimarności i śmierci.

Okres baroku w historii nazywany jest czasem wojen ze względu na liczne konflikty, w tym wojny ze Szwecją, Rosją i Turcją, które miały miejsce w tym czasie w Polsce.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS