Cząsteczki odpornościowe i rodzaje odporności

W reakcjach odpornościowych uczestniczą różne cząsteczki, takie jak przeciwciała, białka ostrej fazy i cytokiny. Przeciwciała, produkowane przez limfocyty B, odgrywają kluczową rolę w rozpoznawaniu i wskazywaniu antygenów komórkom układu odpornościowego.

Odporność dzieli się na wrodzoną (nieswoistą) i nabytą (swoistą). Odporność wrodzona działa szybko i nie jest ukierunkowana na konkretne czynniki. Obejmuje bariery obronne (np. skórę i błony śluzowe) oraz obronę komórkową i chemiczną (np. działanie granulocytów i makrofagów).

Odporność nabyta rozwija się w ciągu życia i jest skierowana przeciwko konkretnym antygenom. Opiera się na działaniu limfocytów T i B oraz przeciwciał. Charakteryzuje się pamięcią immunologiczną, co umożliwia szybszą reakcję przy ponownym kontakcie z antygenem.

Definition Pamięć immunologiczna to zdolność układu odpornościowego do szybszej i skuteczniejszej reakcji na antygen, z którym organizm miał już wcześniej kontakt.

Highlight Układ immunologiczny wykorzystuje trzy linie obrony bariery fizyczne, obronę komórkową i chemiczną oraz specyficzną odpowiedź immunologiczną.

Example Przykładem odporności nabytej czynnej naturalnej jest odporność uzyskana po przebyciu choroby, natomiast sztucznej - po podaniu szczepionki.

Konflikt serologiczny i zaburzenia układu odpornościowego

Konflikt serologiczny w zakresie Rh może wystąpić, gdy matka ma grupę krwi Rh-, a dziecko odziedziczyło po ojcu grupę krwi Rh+. Może to prowadzić do wytworzenia przez organizm matki przeciwciał anty-RhD, które w kolejnej ciąży mogą powodować aglutynację erytrocytów dziecka.

Zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego mogą objawiać się jako nadmierna lub zbyt słaba reakcja immunologiczna. Nadmierna reakcja może prowadzić do chorób autoimmunologicznych lub alergicznych. Uszkodzony układ immunologiczny może wynikać z różnych czynników, takich jak styl życia, choroby genetyczne czy przewlekłe schorzenia.

Antygeny zgodności tkankowej (HLA) to białka znajdujące się na powierzchni większości komórek, które pomagają układowi odpornościowemu odróżniać własne komórki od obcych.

Vocabulary Aglutynacja - zlepianie się komórek lub cząstek, w tym przypadku erytrocytów.

Highlight Słaby układ immunologiczny objawy mogą obejmować częste infekcje, przewlekłe zmęczenie i trudności w gojeniu się ran.

Example Przykładami chorób autoimmunologicznych są reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca i bielactwo nabyte.

Definition Konflikt serologiczny to stan, w którym układ odpornościowy matki wytwarza przeciwciała przeciwko antygenom krwinek czerwonych płodu.

Zaburzenia układu odpornościowego

Nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego może prowadzić do różnych chorób i dolegliwości.

Definition Choroby autoimmunologiczne to schorzenia, w których układ odpornościowy atakuje własne tkanki.

Highlight Uszkodzony układ immunologiczny może prowadzić do nadmiernej lub zbyt słabej reakcji immunologicznej.

Example Choroby układu limfatycznego mogą objawiać się obrzękami, częstymi infekcjami lub zaburzeniami odporności.

Vocabulary Antygeny zgodności tkankowej (HLA) to białka umożliwiające rozpoznawanie własnych komórek.

Funkcje i budowa układu odpornościowego

Układ odpornościowy pełni kluczowe funkcje obronne w organizmie. Jego główne zadania to odróżnianie własnych komórek od obcych, zwalczanie infekcji oraz usuwanie nieprawidłowych komórek, np. nowotworowych.

W skład układu odpornościowego wchodzą tkanki i narządy układu limfatycznego oraz wyspecjalizowane komórki obronne. Narządy układu limfatycznego obejmują naczynia limfatyczne, szpik kostny czerwony, grasicę, śledzionę, węzły chłonne, grudki limfatyczne i migdałki. Każdy z tych narządów pełni specyficzną funkcję w obronie organizmu.

Wśród komórek wyspecjalizowanych w reakcjach obronnych wyróżniamy granulocyty, makrofagi oraz limfocyty T i B. Komórki układu immunologicznego współpracują ze sobą, aby skutecznie zwalczać patogeny.

Vocabulary Patogeny - czynniki chorobotwórcze, takie jak bakterie, wirusy czy grzyby, które mogą wywoływać choroby.

Highlight Szpik kostny czerwony jest miejscem powstawania komórek układu odpornościowego oraz dojrzewania limfocytów B, natomiast grasica odpowiada za dojrzewanie limfocytów T.

Example Węzły chłonne pełnią funkcję filtrów limfy, zatrzymując i neutralizując patogeny, co stanowi ważny element obrony organizmu przed infekcjami.