Budowa atomu a położenie pierwiastka w układzie okresowym
Dokument rozpoczyna się od omówienia zależności między budową atomu a jego położeniem w układzie okresowym. Kluczowe pojęcia to promień atomowy i energia jonizacji.
Definicja: Promień atomowy to odległość jądra atomowego od najbardziej oddalonych elektronów walencyjnych.
Zmiana wielkości promienia atomowego zależy od położenia pierwiastka:
- W grupie: wraz ze wzrostem liczby atomowej, wzrasta liczba powłok elektronowych, co powoduje zwiększenie promienia atomowego.
- W okresie: wraz ze wzrostem liczby atomowej rośnie ładunek jądra atomowego, ale nie zmienia się liczba powłok elektronowych, co prowadzi do zmniejszenia promienia atomowego.
Definicja: Energia jonizacji to energia potrzebna do oderwania elektronu z powłoki elektronowej.
Zmiany energii jonizacji w układzie okresowym:
- W okresie: rośnie wraz ze wzrostem liczby atomowej pierwiastka.
- W grupie: maleje wraz ze wzrostem liczby atomowej pierwiastka.
Dokument omawia również aktywność chemiczną pierwiastków:
Highlight: Metale aktywne grupy1−2 łatwo oddają elektrony, podczas gdy niemetale grupy16−17 łatwo przyjmują elektrony.
Wprowadzono pojęcie bloków konfiguracyjnych, które są zbiorami pierwiastków o podobnej konfiguracji elektronów walencyjnych. Są one oznaczane literami s, p, d, f, odpowiadającymi podpowłokom elektronowym.