Rozbicie dzielnicowe

Alternatywny zapis:

sprawować zawsze najstarszy z rodu Piastów i miała nie być dziedziczna. Senior sprawował władzę zwierzchnią nad całym państwem i nad młodszymi braćmi (juniorami). ● Młodsi synowie otrzymali: O O O O Bolesław Kędzierzawy - Mazowsze, Mieszko Stary - Wielkopolskę (bez Gniezna i Kalisza), Henryk Sandomierski - ziemię sandomierską, Kazimierz Sprawiedliwy - nie otrzymał żadnej dzielnicy (urodził się po śmierci ojca, dlatego nie został ujęty w testamencie). Rozbicie Polski na dzielnice nie zapobiegło jednak walce o władzę. Młodsi bracia wystąpili przeciwko Władysławowi i w roku 1146 wygnali go z kraju. Przez lata między pozostałymi braćmi ciągle wybuchały kolejne konflikty i toczyły się walki. Po śmierci ostatniego z nich seniorat upadł. Na tronie w Krakowie zasiadali kolejni książęta z rodu Piastów, którzy nie przestrzegali zasady starszeństwa. W XIII w. rozbicie dzielnicowe Polski pogłębiało się. W 1288 r. istniało 17 księstw. Zagrożenia z zewnątrz: Skłóceni ze sobą książęta nie prowadzili wspólnej polityki. Doprowadziło to do osłabienia międzynarodowej pozycji Polski. Przez to kraj stał się łatwym celem dla sił zewnętrznych: O na północy Prusowie i Jaćwingowie najeżdżali na tereny przygraniczne na Mazowszu, O na wschodzie Polsce zaczęli zagrażać Tatarzy. ● Polska straciła wiele terytoriów: ● Lokacje: ● ● ● ● ● O księstwa pomorskie, O ziemię lubuską, którą zajęli książęta Marchii Brandenburskiej i utworzyli tam Nową Marchię. Krzyżacy (czyli Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego, który został utworzony w Jerozolimie w XII w.) zostali poproszeni przez księcia Konrada Mazowieckiego w 1226 r. o przybycie na Mazowsze i ochronę jego granic przed Prusami i Jaćwingami. Krzyżacy, którym cesarz niemiecki obiecał na własność podbite przez nich ziemie, do 1283 r. zajęli całe Prusy i utworzyli tam własne państwo. Siłą podporządkowali sobie jego mieszkańców. Zakładali nowe miasta i wsie, sprowadzili niemieckich osadników. Aż do XV w. państwo krzyżackie stanowiło stałe zagrożenie dla państwa polskiego. Aby zagospodarować posiadane majątki, książęta i właściciele ziemscy zaczęli sprowadzać osadników (głównie z Niemiec). Osiedlali się oni w nowych miastach i wsiach. Zakładanie nowych osad (lokacje) odbywało się na podstawie rozwiązań prawnych i wzorów niemieckich, czyli na tzw. prawie niemieckim. Zasadźca - był odpowiedzialny za sprowadzenie osadników oraz wyznaczaniu pól i działek pod zabudowę. Dzierżawa - chłopi oraz mieszczanie nie dostawali ziemi na własność, a jedynie mieli prawo do dziedziczenia dzierżaw. Wolnizna - przez kilka pierwszych lat po osiedleniu osadnicy nie płacili właścicielowi ziemi (księciu) czynszu za dzierżawę ziemi. Regularna zabudowa - we wsiach domy i gospodarstwa były rozmieszczone wzdłuż głównej drogi, natomiast w miastach obszar był dzielony na działki (w kształcie prostokąta), ulice wytyczano według regularnej siatki (tak, by przecinały się pod kątem prostym), punktem centralnym miast był rynek z ulokowanymi przy nim najważniejszymi budynkami oraz instytucjami (np. Ratusz). Samorząd - osady na prawie niemieckim miały własne samorządy: O we wsiach - ława wiejska, na czele stał sołtys, O w miastach - rada miejska, na czele stał wójt. Kolonizacja na podstawie prawa niemieckiego zaowocowała wielkimi przemianami życia społecznego i gospodarczego w Polsce. Doprowadziło to do zmiany ustroju państwa - państwo prawa książęcego zmieniło się w monarchię stanową.