Ramy czasowe i kluczowe aspekty antyku

Antyk powtórzenie do sprawdzianu obejmuje okres od IX w. p.n.e. do 476 r. n.e. W tym czasie rozwinęły się trzy kluczowe ośrodki kultury antycznej: Ateny jako najważniejsze greckie miasto, Rzym jako stolica imperium rzymskiego oraz Jerozolima jako święte miasto żydów i chrześcijan.

Filozofia antyczna odegrała ogromną rolę w kształtowaniu myśli europejskiej. Do najważniejszych filozofów tego okresu należeli:

• Sokrates, znany z powiedzenia "wiem, że nic nie wiem" oraz przekonania, że człowiek mądry zawsze wybiera to, co sprawiedliwe i dobre.
• Platon, który twierdził, że człowiek postępuje źle jedynie z powodu niewiedzy.
• Arystoteles, twórca zasady "złotego środka".

Highlight: Sokrates, Platon, Arystoteles - kim byli to kluczowe pytanie dla zrozumienia filozofii antycznej.

Greckie szkoły filozoficzne, które ukształtowały się w tym okresie, to:

1. Epikureizm - głoszący, że osiągnięcie szczęścia i odczuwanie radości z życia polega na umiarkowaniu, zgodnie z zasadą "carpe diem".
2. Stoicyzm - nauczający, że należy kierować się rozumem i żyć zgodnie z cnotą.
3. Sceptycyzm - zalecający postępowanie zgodne z rozsądkiem i podporządkowanie się obowiązującym prawom.

Definition: Stoicyzm to filozofia zalecająca życie zgodne z rozumem i cnotą, często kojarzona z opanowaniem emocji.

Budowa teatru greckiego była charakterystyczna i składała się z następujących elementów:

a) Orchestra - miejsce dla chóru b) Parodos - wejście dla chóru c) Proscenium - scena d) Skene - kulisy

Example: Budowa teatru antycznego miała duży wpływ na rozwój dramatu i sposób jego prezentacji.

Cechy dramatu antycznego obejmowały:

• Zasadę trzech jedności: czasu, miejsca i akcji
• Ważną rolę chóru, który komentował, wprowadzał i kończył wątek
• Zasadę decorum, czyli dostosowania stylu do tematyki
• Bohaterów, którzy najczęściej byli postaciami mitologicznymi, a tytuł utworu często pochodził od imienia głównego bohatera

Mity w kulturze antycznej pełniły różnorodne funkcje:

• Poznawczą - wyjaśniały zjawiska istniejące w naturze
• Światopoglądową - określały zakres wierzeń religijnych i wyznaczały normy postępowania
• Sakralną - związaną z kultami poszczególnych bóstw i obrzędami religijnymi
• Kulturotwórczą - inspirowały twórców i stanowiły początek kultury śródziemnomorskiej

Vocabulary: Antyk - pojęcia kluczowe dla zrozumienia tej epoki obejmują m.in. mity, filozofię, teatr i literaturę.

Najważniejsi bogowie w mitologii greckiej to:

• Zeus - władca piorunów i burz, bóg bogów, władca Olimpu
• Hera - bogini niebios, żona Zeusa, patronka małżeństw
• Posejdon - bóg mórz i oceanów, władca trójzębu
• Hades - pan podziemi, władca Hadesu
• Demeter - bogini pór roku, odpowiedzialna za wzrost plonów, matka Persefony
• Dionizos - bóg wina, ku jego czci obchodzono Dionizje

Wiele związków frazeologicznych pochodzących z antyku weszło na stałe do języka polskiego, np.:

• Kasandryczne wizje - oznaczające katastrofę
• Jabłko niezgody - źródło konfliktu
• Męki Tantala - okropne cierpienie
• Drakońskie prawa - surowe, bezwzględne
• Pyrrusowe zwycięstwo - pozorne zwycięstwo
• Głos stentorowy - donośny głos

Quote: "Wiem, że nic nie wiem" - słynne powiedzenie Sokratesa, które podkreśla pokorę wobec wiedzy.