Fonetyka w języku polskim: Podstawy i przykłady

Otwórz

264

werka

27.04.2024

Język polski

Fonetyka

Przedmioty

Język polski

Fonetyka

Upodobnienia głosek

Fonetyka w języku polskim: Podstawy i przykłady

Name: Knowunity
Brand: Knowunity

Fonetyka to fascynująca dziedzina języka polskiego, która zajmuje się dźwiękami mowy. Poznanie zasad fonetyki pozwala nam zrozumieć, jak właściwie wymawiać słowa i dlaczego czasem mówimy inaczej, niż piszemy. W tym materiale poznasz podstawowe pojęcia związane z głoskami, ich podziałem oraz zjawiskami fonetycznymi występującymi w języku polskim. Dowiesz się również, jak działa akcent w języku polskim i jakie są jego reguły. Ta wiedza pomoże Ci nie tylko w szkole, ale także w codziennej komunikacji i nauce wymowy.

...

27.04.2024

9497

Fonetyka
• Głoska - najmniejszy dźwięk, słyszymy ją oraz wypowiadamy.
Znak graficzny, piszemy ją i widzimy.
Litera
Sylaba - grupa głosek zaw

Zobacz

Fonetyka - podstawowe pojęcia i podział głosek

Fonetyka to dziedzina zajmująca się dźwiękami mowy. Oto najważniejsze pojęcia:

Głoska - najmniejszy dźwięk języka, który słyszymy i wypowiadamy
Litera - znak graficzny, który piszemy i widzimy
Sylaba - grupa głosek zawierająca przynajmniej jedną samogłoskę

Podział głosek ze względu na rodzaj:

Samogłoski: a, e, i, o, u, ó, y, ą, ę
Spółgłoski: wszystkie pozostałe $np. r, m, n, d, t$

Podział głosek ze względu na cechy:

Nosowe: ą, ę, m, n, ń
Ustne: wszystkie oprócz nosowych
Twarde: b, c, cz, d, dz, f, g, h, j, k, l, ł, m, n, p, r, t, w, z, ż
Miękkie: ć, ś, ź, ż $w wymowie kończą się na "i"$
Dźwięczne: b, d, g, z, ż, ł, l, r, m, n, j, dz, dź, dż + wszystkie samogłoski
Bezdźwięczne: p, t, k, f, s, ś, sz, c, ć, cz, ch

Ważne pojęcie: Upodobnienie fonetyczne to zjawisko, w którym wymawiamy głoski inaczej niż je zapisujemy, np. wędka $wętka$ , wróżka $wrószka$ , papużka $papuszka$ .

Funkcje litery "i":

Tworzy sylabę
Oznacza miękkość spółgłoski i jest jej znakiem

Akcent w języku polskim może padać na:

Pierwszą sylabę
Trzecią sylabę od końca $np. w formach czasowników, liczebnikach zakończonych na -sta, -set, rzeczownikach pochodzenia obcego z końcówką -ika, -yka$
Czwartą sylabę od końca $w czasownikach 1. i 2. osoby liczby mnogiej trybu przypuszczającego, z końcówką -byśmy, -byście$

Podobne notatki

2732

8/7

fonetyka

Notatka z fonetyki języka polskiego.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

21 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Przedmioty

Język polski

Fonetyka

Upodobnienia głosek

Język polski

•

9497

•

27 kwi 2024

•

2 strony

Fonetyka w języku polskim: Podstawy i przykłady

werka

@vverkaa_nootess

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Fonetyka - podstawowe pojęcia i podział głosek

Fonetyka to dziedzina zajmująca się dźwiękami mowy. Oto najważniejsze pojęcia:

Głoska - najmniejszy dźwięk języka, który słyszymy i wypowiadamy
Litera - znak graficzny, który piszemy i widzimy
Sylaba - grupa głosek zawierająca przynajmniej jedną samogłoskę

Podział głosek ze względu na rodzaj:

Samogłoski: a, e, i, o, u, ó, y, ą, ę
Spółgłoski: wszystkie pozostałe $np. r, m, n, d, t$

Podział głosek ze względu na cechy:

Nosowe: ą, ę, m, n, ń
Ustne: wszystkie oprócz nosowych
Twarde: b, c, cz, d, dz, f, g, h, j, k, l, ł, m, n, p, r, t, w, z, ż
Miękkie: ć, ś, ź, ż $w wymowie kończą się na "i"$
Dźwięczne: b, d, g, z, ż, ł, l, r, m, n, j, dz, dź, dż + wszystkie samogłoski
Bezdźwięczne: p, t, k, f, s, ś, sz, c, ć, cz, ch

Ważne pojęcie: Upodobnienie fonetyczne to zjawisko, w którym wymawiamy głoski inaczej niż je zapisujemy, np. wędka $wętka$ , wróżka $wrószka$ , papużka $papuszka$ .

Funkcje litery "i":

Tworzy sylabę
Oznacza miękkość spółgłoski i jest jej znakiem

Akcent w języku polskim może padać na:

Pierwszą sylabę
Trzecią sylabę od końca $np. w formach czasowników, liczebnikach zakończonych na -sta, -set, rzeczownikach pochodzenia obcego z końcówką -ika, -yka$
Czwartą sylabę od końca $w czasownikach 1. i 2. osoby liczby mnogiej trybu przypuszczającego, z końcówką -byśmy, -byście$

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Procesy fonetyczne w języku polskim

Kierunki upodobnień fonetycznych w języku polskim:

Upodobnienia wsteczne - pierwsza spółgłoska upodabnia się do drugiej: Przykład: zagadka $zagatka$ - głoska d upodabnia się do t
Upodobnienia postępowe - druga spółgłoska upodabnia się do pierwszej: Przykład: przyroda $pszyroda$ - głoska rz upodabnia się do sz

Kluczowe zjawisko: Zapis fonetyczny polski pokazuje, jak naprawdę wymawiamy wyrazy, a nie jak je piszemy. Umieszczamy go w nawiasach kwadratowych, np. chleb $chlep$ .

Upodobnienia ze względu na dźwięczność:

Ubezdźwięcznienie - głoska traci dźwięczność pod wpływem sąsiednich głosek: Przykład: twardy $tfardy$ - głoska w zmienia się w f
Udźwięcznienie - głoska zyskuje dźwięczność pod wpływem sąsiednich głosek: Przykład: prośba $prożba$ - głoska ś zmienia się w ź

Pamiętaj! Upodobnienia mogą być:

Wewnątrzwyrazowe $zachodzą w obrębie jednego wyrazu$
Międzywyrazowe $zachodzą na granicy wyrazów$

Inne procesy fonetyczne:

Utrata dźwięczności na końcu wyrazu - zmienia się ostatnia głoska: Przykład: chleb $chlep$ - głoska b zmienia się w p
Uproszczenie grupy spółgłoskowej - opuszczenie niektórych głosek przy wymowie: Przykład: pięćset $pięcet$ - głoska ć zostaje pominięta

Ciekawostka: W polskim słownictwie fonetycznym liczymy głoski, a nie litery. Na przykład wyraz "dzień" ma 3 głoski $dź-e-ń$ , choć składa się z 5 liter.

Podobne notatki

fonetyka

2732

Więcej

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Stefan S

użytkownik iOS

Samantha Klich

użytkownik Androida

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS